จิตของเด็กบริสุทธิ์หรือไม่?
จิตบริสุทธิ์คือดั้งเดิมแท้ ที่ดิ่งลงมา แรกๆ จิตยังไม่ถูกผสมด้วยอะไร แต่ถามว่าบริสุทธิ์แท้ไหม? ก็ไม่บริสุทธิ์ และจะบริสุทธิ์ ๑๐๐ เปอร์เซนต์ไหม? ก็เป็นไปไม่ได้ เพราะว่าต้องมาด้วยกรรม
จิตของพระอรหันต์บริสุทธิ์ไหม?
จิตของพระอรหันต์บริสุทธิ์ ในขั้นของอรหันต์ แต่ยังไม่ได้บริสุทธิ์ถ่องแท้ ๑๐๐% ต้องบริสุทธิ์ต้องเข้าสู่นิพพาน ถึงภาวะนิพพานถึงจะเรียกว่าหมดจด เพราะยังมีกุศล และอกุศลอยู่
พระอรหันต์ยังมีอกุศลด้วยเหรอ?
พระอรหันต์ยังมีอกุศล เพราะท่านยังไม่หลุด ยกตัวอย่าง พระมหาโมคคัลลานะ สุดท้ายก็ยังต้องมาจ่ายหนี้กรรม ด้วยการให้โจรมาทุบจนร่างกายเหลวแหลก นี่แหละแสดงว่ายังมีอกุศลอยู่ในตัว ท่านต้องมาชดใช้ จ่ายหนี้กรรม
แต่จิตของท่านไม่เอาอกุศลแล้วนี่?
จิตของท่านไม่เอา แต่ท่านต้องรับเพราะว่าท่านได้ทำอกุศลนั้นมาแล้ว ต้องมาเคลียร์ หนีไม่ออก หนี้กรรมต้องมีอยู่
ถ้าเราบอกว่าพระอรหันต์ทำอะไรถูกต้องหมด แต่ทำไมยังต้องเกิดเรื่องได้ นี่แหละ คนทั้งหลายเลยงง มาเกิดกับพระมหาโมคคัลลานะได้อย่างไร
แม้แต่พระพุทธเจ้ายังต้องมารับวิบาก เช่น ต้องเจ็บป่วย ก่อนที่จะตาย (ปรินิพพาน) แสดงว่า พระพุทธเจ้าก็ยังไม่บริสุทธิ์ เพราะว่าท่านยังไม่เข้าสู่นิพพาน ถ้าเข้าสู่นิพพานถึงจะบริสุทธิ์จริง
ต้องเข้าใจว่า ตอนที่พระพุทธเจ้าทรงบรรทม นอนอยู่ ท่านยังเป็นอรหันต์ ยังไม่ได้เข้าสู่นิพพาน จะมาคิดว่านั่นเป็นพระนิพพานไม่ใช่นะ ต้องสิ้นสุดแห่งวิบากเส้น คือ "เหตุ" ในเมื่อมีเหตุที่จะดำรงอยู่ก็ต้องดำรงอยู่
ถ้ามีคนบอกว่าจิตของเด็กบริสุทธิ์ เราจะแย้งเขายังไง?
ไม่แย้ง เพราะจิตของเด็กบริสุทธิ์อยู่ แต่อยู่ในขั้นหนึ่ง แต่ในจิตของเด็กนั้นยังมีเจือปนอยู่ แต่เป็นบริสุทธิ์อยู่ในขั้นหนึ่ง เหมือนกับน้ำนี้บริสุทธิ์ แต่ในน้ำยังมีแร่ธาตุ (Minerals) ซึ่งได้แก่ ฟลูออไรด์ เหล็ก ทองแดง แมงกานีส สังกะสี โครเมียม ซิลีเนียมและ แบเรียม เป็นต้น
จิตของเด็กถือว่าบริสุทธิ์ขั้นหนึ่ง แต่ยังไม่ถือว่าสะอาดหมดจด เพียงแต่ว่าเราอย่ามาเหมาเท่านั้นเอง เพราะว่าจิตเด็กตรงนี้ พอโตขึ้นก็รู้จักปรุง เขาก็รู้จักเอาน้ำตาลใส่ พอโตหน่อยก็รู้จักรสหวาน รสเปรี้ยว รสเค็ม รู้จักว่ารสชาติใดชอบหรือไม่ชอบ พวกนี้เป็นจิตทั้งนั้น ไม่รู้ได้ยังไง อย่าไปคิดว่า จิตบริสุทธิ์คือไปฆ่าคนไม่ได้แล้วจะมาบอกว่าจิตบริสุทธิ์อย่างนี้ไม่ได้ จะไปเหมาเอาอย่างนั้นไม่ได้ ลองดูสิว่า เด็กโมโหเป็นไหม? ก็เป็น เด็กก็เขวี้ยงของได้เหมือนกัน ทีนี้ก็ตามกำลังของเด็กขึ้นมา พอเขวี้ยงตามกำลัง พอโตมาก็เขวี้ยงของหนักขึ้น ถึงขนาดเคียดแค้นก็ขว้างปาระเบิดได้ เห็นไหมเป็นขั้นๆ
พุทธพจน์ ปะภัสสมิทัง ภิกขะเว จิตตัง ตัญจะ โข อาคันตุเกหิ อุปักกิเลเสหิ อุปักกิลิฏฐัง
แปลว่า ภิกษุทั้งหลาย จิตนี้ประภัสสร แต่จิตนั้นเศร้าหมองแล้วเพราะอุปกิเลสที่จรมา
(อังคุตตรนิกาย เอกกนิปาต (บาลี) ๒๐/๔๙/๙ (ฉบับมหาจุฬาฯ)
อย่าใช้คำว่าบริสุทธิ์ เพราะคนทั้งหลายจะงง เราควรใช้คำว่า "จิตหนึ่งที่ธรรมชาติให้มา ยังไม่ถูกปรุงแต่ง" ก่อนจะมาเกิดมีชีวิตถึงปัจจุบันนี้ เขามีวิบากกรรมมาก่อนด้วย เข้าใจหรือยัง
พอจิตเรารับจิตปภัสสรเสร็จแล้ว แล้วเราค่อยมาเติมทีหลัง จิตเป็นตัวๆ อย่าไปเข้าใจว่า จิตตัวนี้แล้วออกมาเป็นตัวนี้นะ แต่จิตตัวนี้สามารถปรุงแต่งออกมาเป็นร้อยๆ ตัวได้ อย่างเช่น ตรงนี้ สิ่งนี้เราชอบ สิ่งนี้เราไม่ชอบ เห็นไหมว่ามันเป็นจิตคนละตัว จิตขึ้นอยู่กับว่าเราเอาอะไรไปปรุง แล้วก็เกิดเป็นจิตตัวนั้น ในภาวะการณ์นั้นๆ จิตมันเกิดดับตลอดเวลา อย่าไปเหมาว่าเป็นจิตตัวนี้
จิตตัวนี้เป็นน้ำทั้งหมด เป็นถังใหญ่ แต่เดี๋ยวเราเอาน้ำในถังนี้ไปต้มน้ำ เอาน้ำไปทำกับข้าว เอาน้ำไปชงน้ำชา ฯลฯ อยู่ที่เราเอาไปชง สมมติว่า เราเอาน้ำไปชงกาแฟ ก็กลายเป็นน้ำกาแฟ หรือจิตกาแฟ จิตเผ็ดร้อน เป็นจิตน้ำพริก แต่ก็ตักจากน้ำตรงนี้ไป
จิตของเด็กบริสุทธิ์หรือไม่?
จิตบริสุทธิ์คือดั้งเดิมแท้ ที่ดิ่งลงมา แรกๆ จิตยังไม่ถูกผสมด้วยอะไร แต่ถามว่าบริสุทธิ์แท้ไหม? ก็ไม่บริสุทธิ์ และจะบริสุทธิ์ ๑๐๐ เปอร์เซนต์ไหม? ก็เป็นไปไม่ได้ เพราะว่าต้องมาด้วยกรรม
จิตของพระอรหันต์บริสุทธิ์ไหม?
จิตของพระอรหันต์บริสุทธิ์ ในขั้นของอรหันต์ แต่ยังไม่ได้บริสุทธิ์ถ่องแท้ ๑๐๐% ต้องบริสุทธิ์ต้องเข้าสู่นิพพาน ถึงภาวะนิพพานถึงจะเรียกว่าหมดจด เพราะยังมีกุศล และอกุศลอยู่
พระอรหันต์ยังมีอกุศลด้วยเหรอ?
พระอรหันต์ยังมีอกุศล เพราะท่านยังไม่หลุด ยกตัวอย่าง พระมหาโมคคัลลานะ สุดท้ายก็ยังต้องมาจ่ายหนี้กรรม ด้วยการให้โจรมาทุบจนร่างกายเหลวแหลก นี่แหละแสดงว่ายังมีอกุศลอยู่ในตัว ท่านต้องมาชดใช้ จ่ายหนี้กรรม
แต่จิตของท่านไม่เอาอกุศลแล้วนี่?
จิตของท่านไม่เอา แต่ท่านต้องรับเพราะว่าท่านได้ทำอกุศลนั้นมาแล้ว ต้องมาเคลียร์ หนีไม่ออก หนี้กรรมต้องมีอยู่
ถ้าเราบอกว่าพระอรหันต์ทำอะไรถูกต้องหมด แต่ทำไมยังต้องเกิดเรื่องได้ นี่แหละ คนทั้งหลายเลยงง มาเกิดกับพระมหาโมคคัลลานะได้อย่างไร
แม้แต่พระพุทธเจ้ายังต้องมารับวิบาก เช่น ต้องเจ็บป่วย ก่อนที่จะตาย (ปรินิพพาน) แสดงว่า พระพุทธเจ้าก็ยังไม่บริสุทธิ์ เพราะว่าท่านยังไม่เข้าสู่นิพพาน ถ้าเข้าสู่นิพพานถึงจะบริสุทธิ์จริง
ต้องเข้าใจว่า ตอนที่พระพุทธเจ้าทรงบรรทม นอนอยู่ ท่านยังเป็นอรหันต์ ยังไม่ได้เข้าสู่นิพพาน จะมาคิดว่านั่นเป็นพระนิพพานไม่ใช่นะ ต้องสิ้นสุดแห่งวิบากเส้น คือ "เหตุ" ในเมื่อมีเหตุที่จะดำรงอยู่ก็ต้องดำรงอยู่
ถ้ามีคนบอกว่าจิตของเด็กบริสุทธิ์ เราจะแย้งเขายังไง?
ไม่แย้ง เพราะจิตของเด็กบริสุทธิ์อยู่ แต่อยู่ในขั้นหนึ่ง แต่ในจิตของเด็กนั้นยังมีเจือปนอยู่ แต่เป็นบริสุทธิ์อยู่ในขั้นหนึ่ง เหมือนกับน้ำนี้บริสุทธิ์ แต่ในน้ำยังมีแร่ธาตุ (Minerals) ซึ่งได้แก่ ฟลูออไรด์ เหล็ก ทองแดง แมงกานีส สังกะสี โครเมียม ซิลีเนียมและ แบเรียม เป็นต้น
จิตของเด็กถือว่าบริสุทธิ์ขั้นหนึ่ง แต่ยังไม่ถือว่าสะอาดหมดจด เพียงแต่ว่าเราอย่ามาเหมาเท่านั้นเอง เพราะว่าจิตเด็กตรงนี้ พอโตขึ้นก็รู้จักปรุง เขาก็รู้จักเอาน้ำตาลใส่ พอโตหน่อยก็รู้จักรสหวาน รสเปรี้ยว รสเค็ม รู้จักว่ารสชาติใดชอบหรือไม่ชอบ พวกนี้เป็นจิตทั้งนั้น ไม่รู้ได้ยังไง อย่าไปคิดว่า จิตบริสุทธิ์คือไปฆ่าคนไม่ได้แล้วจะมาบอกว่าจิตบริสุทธิ์อย่างนี้ไม่ได้ จะไปเหมาเอาอย่างนั้นไม่ได้ ลองดูสิว่า เด็กโมโหเป็นไหม? ก็เป็น เด็กก็เขวี้ยงของได้เหมือนกัน ทีนี้ก็ตามกำลังของเด็กขึ้นมา พอเขวี้ยงตามกำลัง พอโตมาก็เขวี้ยงของหนักขึ้น ถึงขนาดเคียดแค้นก็ขว้างปาระเบิดได้ เห็นไหมเป็นขั้นๆ
พุทธพจน์ ปะภัสสมิทัง ภิกขะเว จิตตัง ตัญจะ โข อาคันตุเกหิ อุปักกิเลเสหิ อุปักกิลิฏฐัง
แปลว่า ภิกษุทั้งหลาย จิตนี้ประภัสสร แต่จิตนั้นเศร้าหมองแล้วเพราะอุปกิเลสที่จรมา
(อังคุตตรนิกาย เอกกนิปาต (บาลี) ๒๐/๔๙/๙ (ฉบับมหาจุฬาฯ)
อย่าใช้คำว่าบริสุทธิ์ เพราะคนทั้งหลายจะงง เราควรใช้คำว่า "จิตหนึ่งที่ธรรมชาติให้มา ยังไม่ถูกปรุงแต่ง" ก่อนจะมาเกิดมีชีวิตถึงปัจจุบันนี้ เขามีวิบากกรรมมาก่อนด้วย เข้าใจหรือยัง
พอจิตเรารับจิตปภัสสรเสร็จแล้ว แล้วเราค่อยมาเติมทีหลัง จิตเป็นตัวๆ อย่าไปเข้าใจว่า จิตตัวนี้แล้วออกมาเป็นตัวนี้นะ แต่จิตตัวนี้สามารถปรุงแต่งออกมาเป็นร้อยๆ ตัวได้ อย่างเช่น ตรงนี้ สิ่งนี้เราชอบ สิ่งนี้เราไม่ชอบ เห็นไหมว่ามันเป็นจิตคนละตัว จิตขึ้นอยู่กับว่าเราเอาอะไรไปปรุง แล้วก็เกิดเป็นจิตตัวนั้น ในภาวะการณ์นั้นๆ จิตมันเกิดดับตลอดเวลา อย่าไปเหมาว่าเป็นจิตตัวนี้
จิตตัวนี้เป็นน้ำทั้งหมด เป็นถังใหญ่ แต่เดี๋ยวเราเอาน้ำในถังนี้ไปต้มน้ำ เอาน้ำไปทำกับข้าว เอาน้ำไปชงน้ำชา ฯลฯ อยู่ที่เราเอาไปชง สมมติว่า เราเอาน้ำไปชงกาแฟ ก็กลายเป็นน้ำกาแฟ หรือจิตกาแฟ จิตเผ็ดร้อน เป็นจิตน้ำพริก แต่ก็ตักจากน้ำตรงนี้ไป