กิเลส จะแบ่งเป็น 3 ชั้น คือ ชั้นหยาบหรือชั้นนอกสุดหรือชั้น"วีติกกมะ" , ชั้นกลางหรือชั้นรองหรือชั้น"ปริยุฏฐาน" , ชั้นละเอียดหรือลึกสุดหรือชั้น"อนุสัย"
1. ชั้นหยาบหรือชั้นวีติกกมะ ได้แก่กิเลสที่ทำให้เกิด การกระทำผิดศีล 5 หรือ การกระทำผิด อกุศลกรรมบถ 10 / ... ชั้นนี้ ละได้ด้วยการปฏิบัติถือหรือสมาทาน ศีล 5 และ กุศลกรรมบถ 10 ... ถ้าใครทำได้คนนั้นจะเป็นกัลยาณชน คนดี
2. ชั้นกลางหรือชั้นรองหรือชั้นปริยุฏฐาน ได้แก่ นิวรณ์ 5 และ/หรือ อุปกิเลส 16 / ... ชั้นนี้ ละได้ด้วยการฝึกสมาธิ ถ้าจิตมีสมาธิเกิดขึ้นกิเลสชั้นนี้ก็จะหายไปหมดชั่วคราวในขณะนั้น ... ถ้าใครทำได้ก็จะเป็นผู้ได้ฌาน หรือ อาจจะได้อภิญญาด้วย
3. ชั้นละเอียดหรือชั้นลึกหรือชั้นอนุสัย ได้แก่ สังโยชน์ 10 / ... ชั้นนี้ ละได้ด้วยอริยมรรคที่เป็นโลกุตตระ หรือ มรรคญาณ ... ถ้าใครทำได้ คนนั้นจะเป็นพระอริยบุคคลชั้นใดชั้นหนึ่ง ตามแต่ว่าจะละได้ด้วยมรรคไหนใน 4 มรรคนั่น ซึ่งแต่ละมรรค ก็จะละได้เป็นชุดๆไปเรื่อยๆ
- การละสังโยชน์ 10 แต่ละมรรค ก็จะทำให้ละกิเลสชั้นหยาบ และ ชั้นกลางได้ด้วยบางส่วน หรือ ทั้งหมด หายไปพร้อมๆกันด้วยเลย ... เช่น ถ้าละสังโยชน์ 3 ข้อแรกซึ่งเป็นชั้นอนุสัยได้ ก็จะได้บรรลุเป็นพระโสดาบัน ก็จะสามารถละกิเลสชั้นกลางคืออุปกิเลสได้ 6 ตัว จาก 16 ตัว เหลือ 10 ตัว , และ จะละนิวรณ์ 5 ได้ 1 ตัว คือ วิจิกิจฉา เหลือ 4 ตัว, จะละกิเลสชั้นหยาบ คือ ศีล 5 ได้หมด , และจะละอกุศลกรรมบถ 10 ได้ 6 ตัว เหลือ 4 ตัว...ไปพร้อมด้วยเลย / ถ้าถึงขั้นอรหันต์ จึงจะละกิเลสทุกๆชั้นได้เกลี้ยงเกลาพร้อมๆกันหมด
ผมงุนงงไม่น้อยที่เห็นเพื่อนๆในห้องหลายคนที่อยู่มานานดูเหมือนจะยังไม่ค่อยเข้าใจเรื่องของกิเลสชั้นต่างๆ/จะมาสรุปให้ดูง่ายๆ
1. ชั้นหยาบหรือชั้นวีติกกมะ ได้แก่กิเลสที่ทำให้เกิด การกระทำผิดศีล 5 หรือ การกระทำผิด อกุศลกรรมบถ 10 / ... ชั้นนี้ ละได้ด้วยการปฏิบัติถือหรือสมาทาน ศีล 5 และ กุศลกรรมบถ 10 ... ถ้าใครทำได้คนนั้นจะเป็นกัลยาณชน คนดี
2. ชั้นกลางหรือชั้นรองหรือชั้นปริยุฏฐาน ได้แก่ นิวรณ์ 5 และ/หรือ อุปกิเลส 16 / ... ชั้นนี้ ละได้ด้วยการฝึกสมาธิ ถ้าจิตมีสมาธิเกิดขึ้นกิเลสชั้นนี้ก็จะหายไปหมดชั่วคราวในขณะนั้น ... ถ้าใครทำได้ก็จะเป็นผู้ได้ฌาน หรือ อาจจะได้อภิญญาด้วย
3. ชั้นละเอียดหรือชั้นลึกหรือชั้นอนุสัย ได้แก่ สังโยชน์ 10 / ... ชั้นนี้ ละได้ด้วยอริยมรรคที่เป็นโลกุตตระ หรือ มรรคญาณ ... ถ้าใครทำได้ คนนั้นจะเป็นพระอริยบุคคลชั้นใดชั้นหนึ่ง ตามแต่ว่าจะละได้ด้วยมรรคไหนใน 4 มรรคนั่น ซึ่งแต่ละมรรค ก็จะละได้เป็นชุดๆไปเรื่อยๆ
- การละสังโยชน์ 10 แต่ละมรรค ก็จะทำให้ละกิเลสชั้นหยาบ และ ชั้นกลางได้ด้วยบางส่วน หรือ ทั้งหมด หายไปพร้อมๆกันด้วยเลย ... เช่น ถ้าละสังโยชน์ 3 ข้อแรกซึ่งเป็นชั้นอนุสัยได้ ก็จะได้บรรลุเป็นพระโสดาบัน ก็จะสามารถละกิเลสชั้นกลางคืออุปกิเลสได้ 6 ตัว จาก 16 ตัว เหลือ 10 ตัว , และ จะละนิวรณ์ 5 ได้ 1 ตัว คือ วิจิกิจฉา เหลือ 4 ตัว, จะละกิเลสชั้นหยาบ คือ ศีล 5 ได้หมด , และจะละอกุศลกรรมบถ 10 ได้ 6 ตัว เหลือ 4 ตัว...ไปพร้อมด้วยเลย / ถ้าถึงขั้นอรหันต์ จึงจะละกิเลสทุกๆชั้นได้เกลี้ยงเกลาพร้อมๆกันหมด