ฌาน1-4 ดังยังอยู่ในฟองไข่หรือบอลลูน จิตที่แหวกออกมาได้ก็เป็นอรูปฌาน
ฌาน1-ย่อความรู้สึกเท่าปลายเข็มแล้วปล่อยให้กว้าง
ฌาน2-จากเท่าปลายเข็ม จิตขยายใหญ่ กว้างขึ้น:เกิดปิติ
ฌาน3- น้อมกุศลจากภายนอก เข้ามาในจิต เต็มที่หทยวัตถุภายในและภายนอกจิต เป็นจิตที่กว้างอยู่ภายใน:มีสุขด้วยนามกาย
ฌาน4-จิตที่กว้างคลุมกายละเอียด จากบนลงล่าง ล่างขึ้นบน และแผ่ขยายออกข้าง ดังอยู่ในถ้าหรือทะเลลึก:จิตทรงตัว ตั้งมั่น
 อรูปฌานฌาน-จิตแหวกอกมา อยู่กับความว่างอยู่ในที่ว่างๆกว้างๆ
   ข้างต้นเป็นฌานในวิปัสนา เป็นสิ่งที่เคยได้มาก่อน(นิโรธ)แล้วทวนรู้
ฌานจึงเกิดพร้อมกับการภาวนา ดูกาย เวทนา จิต ธรรม คู่กันไป เป็นอาการปรมัตถ์รู้แล้วดับ รู้แล้วดับต่อเนื่องกันไป