ตอนที่ 4: สิ่งประหลาดอันเกิดจากสมาธิ
"คนส่วนใหญ่มักจะบอกว่าบวชให้พ่อบ้างล่ะ ให้แม่บ้างล่ะ แต่จะมีใครสักกี่คนที่จะเข้าใจจุดประสงค์ที่แท้จริง และบวชให้ตัวเอง" นี่เป็นคำพูดของพระอุปัชฌาย์ในวันที่ผมบวช มันเป็นคำถามที่ชวนคิด ว่าบวชให้ตัวเองนั้นต้องทำอย่างไร?
ผม พระใหม่ในตอนนั้น อย่าว่าแต่นั่งสมาธิเลย แค่จะห่มจีวรไปบิณฑบาตตอนเช้าๆ ยังทำไม่เป็น ต้องรบกวนพระพี่เลี้ยงคอยช่วยแนะนำว่าต้องทำอย่างไร ก็ใช้เวลาปรับตัวอยู่พอสมควร
กิจวัตรประจำวัน ณ ตอนนั้นก็จะมี
5:00 - ตื่น อาบน้ำ
6:00 - บิณฑบาต
8:00 - ฉันอาหาร
9:00 - ทำธุระส่วนตัว
10:00 - เรียนสวดมนต์
11:30 - ฉันเพล(อาหารเที่ยง)
13:00 - ทำธุระส่วนตัว
15:00 - ทำความสะอาด
17:00 - ธุระส่วนตัว
18:00 - ทำวัตรเย็น
20:00 - ธุระส่วนตัว
21:00 - จำวัด
ด้วยความเป็นคนชอบอ่านหนังสือ ผมก็จะใช้เวลาของธุระส่วนไปกับการอ่านหนังสือที่ห้องสมุดบ้าง ยืมไปอ่านที่กุฏิบ้าง ส่วนใหญ่ก็เป็นหนังสือธรรมะ เพื่อจะได้เข้าใจว่าพระพุทธเจ้าสอนอะไร ซึ่งถามว่าเข้าใจมั้ย ก็ต้องตอบตามตรงว่าเข้าใจเป็นบ้างเรื่อง แต่พอลึกๆ ไปเกินกว่าระดับศีลธรรมแล้ว ก็แทบจะไม่เข้าใจเลย
ผมไปสะดุดตากับหนังสือเล่มนึงชื่อว่า "อานาปานสติ การหายใจที่ดับทุกข์ได้" เขียนโดย พุทธทาสภิกขุ ผมสนใจว่าจะต่างอะไรกับการที่เรานั่งหลับตาแล้วหายใจเข้าพุธ หายใจออกโท ที่ผมทำอยู่ทุกเย็นหลังจากทำวัตร
ในหนังสือบอกไว้ว่าแทนที่เราจะท่องพุทโธๆ ให้เราตามลมหายใจของเราแทน เริ่มต้นจากลมเข้าตรงปลายจมูก ไหลขึ้นมาที่โพรงจมูก จากนั้นไหลลงมาเหนือเพดานปาก แล้วไปจบที่คอ พอลมออกก็ทำแบบเดิมแต่ทวนออกมา
ผมใช้เวลานานเหมือนกันกว่าจะตามได้ แต่พอทำไปทำมามันเริ่มง่วง สุดท้ายตามลมหายใจอะไรไม่ได้เลยนอกจากนั่งสัปหงก และก็เหน็บชา ผมลองกลับไปอ่านในหนังสืออีกรอบก็พบว่า ถ้ารู้สึกง่วงเมื่อไหร่ ก็ให้ใช้วิธีหายใจแรงๆ แทน มันจะทำให้ตื่นตัว และจะง่วงน้อยลง
และแล้วก็มีอยู่วันนึง ระหว่างที่นั่งสมาธิกันหลังจากทำวัตรเย็น ผมนั่งตามลมหายใจของผมไปสักพักความง่วงก็มาเยือนอีกครั้ง ผมก็หายใจแรงๆ เพื่อขับไล่ความง่วง แต่ทำได้ไม่นานมันก็มาอีก สงสัยจะเป็นเพราะวันนี้ร้อนจัด และก็เหนื่อยมาทั้งวัน แต่ผมก็ไม่ยอมแพ้ ก็เร่งลมหายใจให้แรงขึ้นไปอีก
ทำไปสักพักผมเริ่มหาว จากนั้นน้ำตาก็เริ่มไหล ผมเริ่มจับความรู้สึกได้ที่หน้าอกว่ามีลมอยู่ในนั้น ยิ่งหายใจความรู้สึกจากจุดนั้นก็ยิ่งเริ่มขยายไปยังหัวไหล่ ท้องน้อย แขนทั้งสองข้าง สุดท้ายก็ลามไปทั่วทั้งตัว
เอาแล้ว เราได้ "ฌาน" แล้ว
ผมคิดในใจ
ถึงกระนั้นผมก็นึกว่าผมเป็นอะไรหรือคิดไปเองรึเปล่า เลยไม่ได้ปรึกษาใคร แต่พอวันต่อๆ มา พอทำแบบนี้อีกครั้ง มันก็เป็นทุกครั้ง ผมก็เริ่มมั่นใจว่าคิดไม่ผิด เราบวชไม่กี่วันก็ได้ฌานแล้ว นี่เราก็แน่เหมือนกันนี่หว่า 555
พระรูปอื่น เห็นผมนั่งสมาธิน้ำตาไหลแล้วนั่งยิ้มอยู่คนเดียว ก็เริ่มตื่นเต้นที่เห็นพระบวชใหม่ไม่กี่วันก็เข้า ฌาน ได้แล้ว เพราะแม้แต่พระบวชมานานก็ยังทำไม่ได้เลย จนเสียงลือเล่าอ้างดังไปถึงกุฏิพระอาจารย์ (คนละท่านกับพระอุปัชฌาย์)
คืนวันนั้นเป็นวันที่แปลกมาก ปกติพระอาจารย์จะไม่ลงมาที่โบสถ์ แต่วันนี้ท่านลงมานำสวดทำวัดเย็นด้วยกันกับเรา พอสวดมนต์จบก็ถึงเวลานั่งสมาธิ เอาแล้วได้เวลาที่ผมจะโชว์ให้พระอาจารย์ดู ว่าผมก้าวหน้าไปถึงไหน
ผมเริ่มต้นนั่งหายใจแรกๆ เหมือนที่เคยทำ ทำไปสักพักเริ่มหาว พอเริ่มหาวน้ำตาก็เริ่มไหล จากนั้นความรู้สึกเริ่มมาที่หน้าอก แล้วก็ไหลไปสู่ทั่วทั้งร่าง นี่ไงล่ะผมทำได้อีกแล้ว แล้วก็นั่งหลับตายิ้มอย่างองอาจ
สักพักเสียงพระอาจารย์ดังลั่นๆ "พอๆ เดี๋ยวก็ได้ไปอยู่สวนสราญรมย์พอดี" แล้วก็มาสะกิดผมให้ลืมตา แล้วท่านก็พูดทวอีกครั้งประโยคเดิม ไอ้ผมก็งงสวนสราญรมย์คืออะไร ทำไมต้องไป ท่านก็บอกอย่างเสียงดังว่า
มันก็คือโรงพยาบาลบ้าไงล่ะโว้ย!
การนั่งสมาธิจุดมุ่งหมายประการแรกคือความสงบ แล้วไปพิจารณาจนเกิดปัญญารู้เห็นตามความเป็นจริง ว่าอะไรเป็นอะไร แต่บางครั้งมันก็มีผลพลอยได้เหมือนกัน เช่นบางคนเห็นแสงสว่างแม้ยามหลับตา บางคนโยกสั่นตัวคลอน บางคนนั่งยิ้มมีความสุขทั้งวัน และส่วนใหญ่พวกนี้ก็มันจะนึกว่าตัวมันบรรลุธรรมไปแล้ว แต่แท้ที่จริงยังไม่ได้ไปไหนเลย กลับกลายเป็นบ้าไปเสียหลายคน
ท่านพูดเบาลง การนั่งสมาธิตามลมหายใจที่แท้จริง แค่เรามีความรู้สึกรู้ตัวอยู่กับลมหายใจก็พอแล้ว พอมันคิดมันเผลอไปไหน ก็แค่รู้ไว้แล้วกับมาอยู่ที่ลมเหมือนเดิม อานาปานสติแปลว่า การมีสติอยู่กับลมหายใจ นี่แหละคือการฝึกสติและสมาธิที่แท้จริง
โอ้ ใจนึงก็รู้สึกโกรธเพราะโดนดุต่อหน้าธารกำนัล อีกใจหนึ่งก็รู้สึกขอบคุณเพราะสิ่งที่ท่านพูดก็มีเหตุผลและดูจะ make sense กว่า และท่วงท่าที่ท่านพูดออกมา เราก็จับไม่ได้ถึงความโกรธ มีแต่ความเมตตาล้วนๆ ผมจึงได้กราบท่าน และก็ขอตัวลา กลับไปจำวัดด้วยอารมณ์หมาหงอยตัวนึง และจากวันนั้นผมก็ ไม่ทำสมาธิแบบนั้นอีกเลย 😅
ก็ประมาณนี้นะครับสำหรับวันนี้ ขอบคุณที่อ่านมาจนจบ ถ้ามีอะไรขาดตกบก พร่องตรงไหน น้อมรับคำติชมอยู่เสมอนะครับ แล้วพบใหม่กันในตอนหน้าครับ
สวัสดี
[ชนจิตฺโต] ตอนที่ 4: สิ่งประหลาดอันเกิดจากสมาธิ
ตอนที่ 4: สิ่งประหลาดอันเกิดจากสมาธิ
"คนส่วนใหญ่มักจะบอกว่าบวชให้พ่อบ้างล่ะ ให้แม่บ้างล่ะ แต่จะมีใครสักกี่คนที่จะเข้าใจจุดประสงค์ที่แท้จริง และบวชให้ตัวเอง" นี่เป็นคำพูดของพระอุปัชฌาย์ในวันที่ผมบวช มันเป็นคำถามที่ชวนคิด ว่าบวชให้ตัวเองนั้นต้องทำอย่างไร?
ผม พระใหม่ในตอนนั้น อย่าว่าแต่นั่งสมาธิเลย แค่จะห่มจีวรไปบิณฑบาตตอนเช้าๆ ยังทำไม่เป็น ต้องรบกวนพระพี่เลี้ยงคอยช่วยแนะนำว่าต้องทำอย่างไร ก็ใช้เวลาปรับตัวอยู่พอสมควร
กิจวัตรประจำวัน ณ ตอนนั้นก็จะมี
5:00 - ตื่น อาบน้ำ
6:00 - บิณฑบาต
8:00 - ฉันอาหาร
9:00 - ทำธุระส่วนตัว
10:00 - เรียนสวดมนต์
11:30 - ฉันเพล(อาหารเที่ยง)
13:00 - ทำธุระส่วนตัว
15:00 - ทำความสะอาด
17:00 - ธุระส่วนตัว
18:00 - ทำวัตรเย็น
20:00 - ธุระส่วนตัว
21:00 - จำวัด
ด้วยความเป็นคนชอบอ่านหนังสือ ผมก็จะใช้เวลาของธุระส่วนไปกับการอ่านหนังสือที่ห้องสมุดบ้าง ยืมไปอ่านที่กุฏิบ้าง ส่วนใหญ่ก็เป็นหนังสือธรรมะ เพื่อจะได้เข้าใจว่าพระพุทธเจ้าสอนอะไร ซึ่งถามว่าเข้าใจมั้ย ก็ต้องตอบตามตรงว่าเข้าใจเป็นบ้างเรื่อง แต่พอลึกๆ ไปเกินกว่าระดับศีลธรรมแล้ว ก็แทบจะไม่เข้าใจเลย
ผมไปสะดุดตากับหนังสือเล่มนึงชื่อว่า "อานาปานสติ การหายใจที่ดับทุกข์ได้" เขียนโดย พุทธทาสภิกขุ ผมสนใจว่าจะต่างอะไรกับการที่เรานั่งหลับตาแล้วหายใจเข้าพุธ หายใจออกโท ที่ผมทำอยู่ทุกเย็นหลังจากทำวัตร
ในหนังสือบอกไว้ว่าแทนที่เราจะท่องพุทโธๆ ให้เราตามลมหายใจของเราแทน เริ่มต้นจากลมเข้าตรงปลายจมูก ไหลขึ้นมาที่โพรงจมูก จากนั้นไหลลงมาเหนือเพดานปาก แล้วไปจบที่คอ พอลมออกก็ทำแบบเดิมแต่ทวนออกมา
ผมใช้เวลานานเหมือนกันกว่าจะตามได้ แต่พอทำไปทำมามันเริ่มง่วง สุดท้ายตามลมหายใจอะไรไม่ได้เลยนอกจากนั่งสัปหงก และก็เหน็บชา ผมลองกลับไปอ่านในหนังสืออีกรอบก็พบว่า ถ้ารู้สึกง่วงเมื่อไหร่ ก็ให้ใช้วิธีหายใจแรงๆ แทน มันจะทำให้ตื่นตัว และจะง่วงน้อยลง
และแล้วก็มีอยู่วันนึง ระหว่างที่นั่งสมาธิกันหลังจากทำวัตรเย็น ผมนั่งตามลมหายใจของผมไปสักพักความง่วงก็มาเยือนอีกครั้ง ผมก็หายใจแรงๆ เพื่อขับไล่ความง่วง แต่ทำได้ไม่นานมันก็มาอีก สงสัยจะเป็นเพราะวันนี้ร้อนจัด และก็เหนื่อยมาทั้งวัน แต่ผมก็ไม่ยอมแพ้ ก็เร่งลมหายใจให้แรงขึ้นไปอีก
ทำไปสักพักผมเริ่มหาว จากนั้นน้ำตาก็เริ่มไหล ผมเริ่มจับความรู้สึกได้ที่หน้าอกว่ามีลมอยู่ในนั้น ยิ่งหายใจความรู้สึกจากจุดนั้นก็ยิ่งเริ่มขยายไปยังหัวไหล่ ท้องน้อย แขนทั้งสองข้าง สุดท้ายก็ลามไปทั่วทั้งตัว
เอาแล้ว เราได้ "ฌาน" แล้ว
ผมคิดในใจ
ถึงกระนั้นผมก็นึกว่าผมเป็นอะไรหรือคิดไปเองรึเปล่า เลยไม่ได้ปรึกษาใคร แต่พอวันต่อๆ มา พอทำแบบนี้อีกครั้ง มันก็เป็นทุกครั้ง ผมก็เริ่มมั่นใจว่าคิดไม่ผิด เราบวชไม่กี่วันก็ได้ฌานแล้ว นี่เราก็แน่เหมือนกันนี่หว่า 555
พระรูปอื่น เห็นผมนั่งสมาธิน้ำตาไหลแล้วนั่งยิ้มอยู่คนเดียว ก็เริ่มตื่นเต้นที่เห็นพระบวชใหม่ไม่กี่วันก็เข้า ฌาน ได้แล้ว เพราะแม้แต่พระบวชมานานก็ยังทำไม่ได้เลย จนเสียงลือเล่าอ้างดังไปถึงกุฏิพระอาจารย์ (คนละท่านกับพระอุปัชฌาย์)
คืนวันนั้นเป็นวันที่แปลกมาก ปกติพระอาจารย์จะไม่ลงมาที่โบสถ์ แต่วันนี้ท่านลงมานำสวดทำวัดเย็นด้วยกันกับเรา พอสวดมนต์จบก็ถึงเวลานั่งสมาธิ เอาแล้วได้เวลาที่ผมจะโชว์ให้พระอาจารย์ดู ว่าผมก้าวหน้าไปถึงไหน
ผมเริ่มต้นนั่งหายใจแรกๆ เหมือนที่เคยทำ ทำไปสักพักเริ่มหาว พอเริ่มหาวน้ำตาก็เริ่มไหล จากนั้นความรู้สึกเริ่มมาที่หน้าอก แล้วก็ไหลไปสู่ทั่วทั้งร่าง นี่ไงล่ะผมทำได้อีกแล้ว แล้วก็นั่งหลับตายิ้มอย่างองอาจ
สักพักเสียงพระอาจารย์ดังลั่นๆ "พอๆ เดี๋ยวก็ได้ไปอยู่สวนสราญรมย์พอดี" แล้วก็มาสะกิดผมให้ลืมตา แล้วท่านก็พูดทวอีกครั้งประโยคเดิม ไอ้ผมก็งงสวนสราญรมย์คืออะไร ทำไมต้องไป ท่านก็บอกอย่างเสียงดังว่า
มันก็คือโรงพยาบาลบ้าไงล่ะโว้ย!
การนั่งสมาธิจุดมุ่งหมายประการแรกคือความสงบ แล้วไปพิจารณาจนเกิดปัญญารู้เห็นตามความเป็นจริง ว่าอะไรเป็นอะไร แต่บางครั้งมันก็มีผลพลอยได้เหมือนกัน เช่นบางคนเห็นแสงสว่างแม้ยามหลับตา บางคนโยกสั่นตัวคลอน บางคนนั่งยิ้มมีความสุขทั้งวัน และส่วนใหญ่พวกนี้ก็มันจะนึกว่าตัวมันบรรลุธรรมไปแล้ว แต่แท้ที่จริงยังไม่ได้ไปไหนเลย กลับกลายเป็นบ้าไปเสียหลายคน
ท่านพูดเบาลง การนั่งสมาธิตามลมหายใจที่แท้จริง แค่เรามีความรู้สึกรู้ตัวอยู่กับลมหายใจก็พอแล้ว พอมันคิดมันเผลอไปไหน ก็แค่รู้ไว้แล้วกับมาอยู่ที่ลมเหมือนเดิม อานาปานสติแปลว่า การมีสติอยู่กับลมหายใจ นี่แหละคือการฝึกสติและสมาธิที่แท้จริง
โอ้ ใจนึงก็รู้สึกโกรธเพราะโดนดุต่อหน้าธารกำนัล อีกใจหนึ่งก็รู้สึกขอบคุณเพราะสิ่งที่ท่านพูดก็มีเหตุผลและดูจะ make sense กว่า และท่วงท่าที่ท่านพูดออกมา เราก็จับไม่ได้ถึงความโกรธ มีแต่ความเมตตาล้วนๆ ผมจึงได้กราบท่าน และก็ขอตัวลา กลับไปจำวัดด้วยอารมณ์หมาหงอยตัวนึง และจากวันนั้นผมก็ ไม่ทำสมาธิแบบนั้นอีกเลย 😅
ก็ประมาณนี้นะครับสำหรับวันนี้ ขอบคุณที่อ่านมาจนจบ ถ้ามีอะไรขาดตกบก พร่องตรงไหน น้อมรับคำติชมอยู่เสมอนะครับ แล้วพบใหม่กันในตอนหน้าครับ
สวัสดี