บันทึก พิธีการที่ 5 "ชิกเอี่ยฉ่าย" วันทานผักเจ็ดอย่าง (5 พฺิธีมงคลวันตรุษจีน ยิ่งทำยิ่งเฮง)

"วันทานผักเจ็ดอย่าง" วันที่ 28 มค. นี้ (ชิวฉิก) อีกหนึ่งวันสำคัญก่อนหมดเทศกาลตรุษจีน 

คือวันที่เราจะนำผักมงคลเจ็ดอย่างมาต้มหรือผัดรวมกันให้สมาชิกทุกคนในบ้านได้ทานกัน เพื่อความเป็นสิริมงคล

นับจากวันไหว้ตรุษจีนมาเจ็ดวัน (ชิวอิก ชิวหยี - จนถึงชิวฉิก) ซึ่งปีนี้ตรงกับวันเสาร์ที่ 28 มค. 66 

คนจีนถือว่าวันนี้ใครได้กินต้มหรือผัดผักมงคลทั้งเจ็ดอย่างแล้วจะโชคดี จะไม่ให้โชคดีได้ยังไงคะ 

ก็ผักแต่ละชนิดล้วนมีความหมายที่เป็นมงคลแถมมีประโยชน์ต่อสุขภาพทั้งนั้น มาดูกันดีกว่าค่ะว่าผักมงคลทั้งเจ็ดอย่างมีอะไรบ้าง 

บางบ้านบางท้องถิ่นอาจจะใช้ต่างชนิดกัน (เปลี่ยนแปรได้ตามแต่ความชอบความเชื่อหรือผลผลิตแต่ละท้องถิ่นค่ะ) 

รวมแล้วได้เจ็ดอย่างก็ถือว่าดีมากค่ะ

ก่อนชิวฉิกสองสามวันก็พ่อค้าแม่ค้าก็จะเตรียมนำมาจำหน่ายให้คนไทยเชื้อสายจีนได้จับจ่ายกันแล้วค่ะ 

พรุ่งนี้แม่นันจะเดินตลาดพัฒนาการค่ะ ใครอยากไปกับแม่นันบ้าง ว่าแต่จะนำมาต้มกับอะไรดีนะ 

เป็ดไก่ตรุษจีนแม่นันก็นำไปรวนหมดแล้ว ต้มหมูสามชั้นดีมั้ย ต้มกระดูกหมูก็อร่อย หรือต้มเจก็ดีนะคะ ต้มเยอะๆเผื่อคุณพ่อคุณแม่สามีด้วย 

ส่วนบ้านใครที่ยังเหลือเป็ดไก่เยอะ นำมาต้มกับผักเจ็ดอย่างนี้เลยนะคะ อร่อยสุดๆ

ผักมงคล 7 อย่าง โดยมากจะประกอบด้วย
1. ขึ่งไฉ่ 芹 菜 (คึ่นช่าย) ไปพ้องเสียงกับ “ คึ้ง “ ( 勤 ) แปลว่ามีความเพียร วิริยะ ขยัน

คำว่า "ขึ่ง" แปลว่า "เก็บ" ก็ได้อีกความหมายหนึ่งว่า เหลือกิน เหลือเก็บ เหลือใช้

2. ชุงไฉ่ 春 菜 (ผักขม) พ้องกับคำว่า “ ชุง ” ( 春 ) ฤดูใบไม้ผลิ หมายถึงความสดชื่นมี ชีวิตชีวา 

อีกคำหนึ่ง 伸 ชุง แปลว่า ยืด หรือ ยื่นที่ถูกดึงไปเข้ากับความหมายว่า มีหน้ามีตา อายุยืนยาว

3. เก่าฮะ เก๋าฮะ 厚 合 ผักเขียว ๆ ใบหนา ๆ ความหมายคือ ความซื่อสัตย์ ความน่าเชื่อถือ 

เจ้าสาวที่แต่งงานไปในครอบครัวคนจีนที่ยังเคร่งอยู่ก็จะได้รับประทานผักตัวนี้ เพื่อให้ซื่อสัตย์ต่อสามี 

ส่วนคำว่า "ฮะ" ที่แปลว่า "ชอบพอ" ให้ความหมาย มีแต่คนชอบ คนรัก ทำอะไรก็เป็นที่ถูกใจ (เจ้านาย) หน้าที่การงานรุ่งโรจน์ 

*แต่บางครั้งผัก เก่าฮะ นี้ เขาก็ใช้ แป๊ะฮะ 百合 แทนก็มี ซึ่งก็แปลว่าเป็นผู้ที่เข้าได้กับทุกคน เข้าได้ กับทุกสถานะการณ์พ้องเสียงกับคำว่าสมานฉันท์

4. ซึ้งฉ่าย 蒜 ต้นกระเทียม พ้องเสียงกับคำว่า “ สึ่ง “ ( 算 ) แปลว่า “นับ” คนจีนถือว่า คนนับเลขเป็นก็จะเป็นพ่อค้าพ่อขายจะร่ำรวย

5. ตั่วไฉ่ 大 菜 ผักกาดเขียวปลี ผักโสภณ มีความหมายว่าใหญ่โต ยิ่งใหญ่ เป็นผู้นำ

6. ไช้เท้า 菜 頭 เป็น “ อาเท้า “ เป็นหัวหน้า คือได้เป็น เจ้าคนนายคน หรือไปพ้องกับ “ไช้” ( 財 ) แปลว่า โชคลาภ มีลาภ

7. กะนั้มไฉ่ (甲藍菜) (ผักคะน้า) หมายถึงที่หนึ่งในตะกร้า คำว่า“ กะ ( 甲 ) (กะ..เป็นอักษรจีนตัวแรกของ10ราศีฟ้า)”เมื่อไปผสมกับ 

คำว่าประเทศ หรือ โลก ก็แปลว่ายอดเยี่ยม เป็นที่หนึ่งในโลก หมายถึง ยอดเยี่ยม, ล้ำเลิศ, เกราะป้องกัน

ส่วนคำว่า “นั้ม” จะหมายถึงสีน้ำเงินหรือสีคราม ซึ่งสีนี้ชาวจีนถือกันว่าเป็นสีแห่งท้องฟ้าหรือสวรรค์

ความหมายของชื่อผักแต่ละชนิดก็จะพ้องรูปพ้องเสียงซึ่งแปลออกมาได้ความหมายดีๆหลากหลายมาก ยิ่งแปลยิ่งสนุกค่ะ
การกำหนดให้รับประทานผัก 7 อย่าง น่าจะเป็นกุศโลบายของนักปราชญ์แต่โบร่ำโบราณ 

การที่จะบอกให้คนที่รับประทานหมูเห็ดเป็ดไก่ ร่ำสุรา มาตลอดเป็นเวลาหลายวัน ไปถ่ายท้องเสียบ้าง คงมีคนเชื่อยาก 

จึงหากลวิธีให้กินผักซึ่งมีกากใยมากจะได้มีสุขภาพดี พร้อมเลือกผักที่มีชื่อมีความหมายที่เป็นมงคลใส่ลงไป

คนเราชอบอะไรที่เป็นสิ่งดีๆ จึงถือเป็นประเพณีหลังตรุษจีนที่ต้องกินผัก 7 อย่างที่เป็นศิริมงคลกันมาแต่โบราณ

แม่นันนำบทกลอน "ชิกเอี่ยฉ่าย" พร้อมความหมายมาให้อ่านกัน ลองแปลกันดูนะคะ ศัพท์ไม่ยากนะคะ ลองดู
七-样-羹，七-样-羹，ชิก เอี่ย แก, ชิก เอี่ย แก,
老-人-食-了-变-后-生，เหล่า นั้ง เจียะ เลี่ยว เปี้ยง ห่าว แซ,
孥 囝 食 了 面 红 芽，โนว เกี้ย เจียะ เลี่ยว หมิ่ง อั่ง แง้,
姿-娘-食-雅-人-相-争，จือ เนี้ย เจียะ เงี่ย หนั่ง เซีย แจ,
天-顶-北-斗-有-七-星，ที เต้ง ปั๊ก เต้า อู่ ชิก แช,
初-七-拢-食-七-样-羹，ชิว ฉิก ลง เจียะ ชิก เอี่ย แก,
大-菜-百-合-芹-菜-蒜，ตั่ว ฮ่าย แปะ ฮะ ขึ่น ชาย สึ่ง,
春-菜-菜-头-韭-菜-青，ชุง ฉ่าย ช่าย ท้าว แช,
七-样-羹-菜-煮-一-锅，ชิก เอี่ย แก ฉ่าย จือ เจก อวย,
祝-贺-新-春-好-年-庚，จก ห่อ ซิง ชุง ฮอ หนี่ แก,
大-菜-肥-肥-排-头-个，ตั่ว ฉ่าย ปุ่ย ปุ๊ย ไป่ เถ่า ไก๊,
食-了-人-人-发-大-财，เจียะ เลายว หนั่ง หนั่ง หวก ตั่ว ไช้,
百-合-青-青-拿-入-内，แปะ ฮะ แช แช เขียะ หยิบ ไหล,
百-事-合-想-好-运-来，แปะ สื่อ หะ เสีย ฮก อุ่ง ไล้,
芹-菜-翠-翠-春-无-涯，ขึ่ง ฉ่าย ชุย ชุย ชุง บ่อ ไง้,
勤-劳-致-富-人-人-知，ขึ่ง เล้า ตี่ ปู่ หนั่ง หนั่ง ไจ,
大-蒜-长-长-财-运-开，ตั่ว สึ่ง ตึ่ง ตึ๊ง ไฉ่ อุ่ง ไล้,
会-算- 会-除-钱-就-来，โอ่ย สึ่ง โอ่ย ตื๊อ จี๊ จิ่ว ไล้,
春-菜-苞-苞-又-一-个，ชุง ฉ่าย เปา เปา อิ่ว เจก ไก๊,
春-回-大-地-百-花-开，ชุง ห่วย ไต่ ตี่ แปะ ฮวย ไค,
菜-头-白-白-好-头-彩，ไช่ ท้าว แปะ แป๊ะ ฮอ เถ่า ไช่,
清-白-做-人-是-底-牌，เชง แปะ จ้อ นั้ง สี่ โต๊ย ไป๊,
韭-菜-直-直-企-一-排，กู ช่าย ติก ติ๊ก เขี่ย เจก ไป๊,
长-长-久-久-乐-和-谐。เฉี่ยง เชี้ยง กู๋ กู้ หลัก หั่ว ไฮ้,

ขอบคุณข้อมูลดีๆจาก มูลนิธิปอเตีกตึ๊ง