เปรียบเทียบกรรมราคะและตรงข้ามราคะ ปิติสัมมา
๑. สายสนองอารมณ์ความสะใจ คือ ความเบียดเบียน เอารัดเอาเปรียบ โกหกหลอกลวง ความละโมบเพ่งเล็งเอาจนเกินไป
ตรงข้าม เห็นใจ อุเบกขา ๑. จะต้องมีมุฑิตาจิต ๒. สันโดษ คือ จำเป็นแต่พอเหตุโดยธรรม พอเรามีตัวธรรมสันโดษ ตัวละโมบก็จะไม่ขึ้น ถ้าเราไม่มีสันโดษก็จะเกิดความละโมบ ๓. อกเขาอกเรา คือ ๔. พิจารณากรรม ๕ พิจารณาวิบาก ๗
๒. สายสนองอารมณ์ยึดครอง อยากเอาเป็นเจ้าของ คือ ขี้หึง หวง เรารักเขาพยายามจะเป็นเจ้าของ พอเรายึดครองเป็นเจ้าของเรามักจะทำอะไรตามอำเภอใจ
ตนเอง โดยไม่สนใจว่าคู่รักของเราจะชอบหรือไม่ชอบ
ตรงข้าม อย่าหวังเกิน ไปเป็นตามภาวะธรรม คาดหวังได้แต่อย่าจองให้ได้ตามหวัง
๓. สายทำลาย คือ มุ่งร้าย หวังร้าย ทำร้าย ทำลาย สังเวย หมายความว่า พยายามทำร้าย ทำลายให้สิ้นไป มีความรังเกลียด
ตรงข้าม สร้างสรรค์
๔. สายไม่ได้ดั่งใจ อิจฉา ริษยา สร้างเรื่อง เล่าขวัญ คือ อิจฉาริษยา เกิดจากการไม่ถูกสบอารมณ์ คือ ตัวเองอยากได้อย่างนั้น แล้วตนเองไม่สามารถมีได้อย่างนั้น แล้วก็จะเกิดความอิจฉา นี่เป็นสายราคะ เบียดเบียน
ตรงข้าม พิจารณาไม่ให้เกินส่วน
๕. สายกาม คือ สิ่งที่มากระทบจุงอารมณ์ให้อารมณ์เป็นไป
กาม คือ ความใคร่ ความอยาก ความปรารถนา ที่จะให้สมสู่ที่จะให้สุขสมแก่เรา กามคือสิ่งที่มากระทบ จุงอารมณ์ให้อารมณ์เป็นไป เรียกว่า "กาม"
ตรงข้าม สุขสมอย่างปิติ สุขสมทางอารมณ์อย่างปิติ ไม่เล่นชู้ มีความหวัง ให้เราพิจารณากรรม ๕ พิจารณาวิบาก ๗ แล้วเราไม่ยึดมั่นถือมั่น เห็นความเป็นจริงของอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ภาวนาอย่างนี้ แล้วก็จะลดตัวกามเบาบางลง ไม่ให้แน่นแฟ้นเกินไป ไม่ให้จมปลัก นี่แหละเป็นตัวแก้กาม
เปรียบเทียบกรรมราคะและตรงข้ามราคะ ปิติสัมมา
๑. สายสนองอารมณ์ความสะใจ คือ ความเบียดเบียน เอารัดเอาเปรียบ โกหกหลอกลวง ความละโมบเพ่งเล็งเอาจนเกินไป
ตรงข้าม เห็นใจ อุเบกขา ๑. จะต้องมีมุฑิตาจิต ๒. สันโดษ คือ จำเป็นแต่พอเหตุโดยธรรม พอเรามีตัวธรรมสันโดษ ตัวละโมบก็จะไม่ขึ้น ถ้าเราไม่มีสันโดษก็จะเกิดความละโมบ ๓. อกเขาอกเรา คือ ๔. พิจารณากรรม ๕ พิจารณาวิบาก ๗
๒. สายสนองอารมณ์ยึดครอง อยากเอาเป็นเจ้าของ คือ ขี้หึง หวง เรารักเขาพยายามจะเป็นเจ้าของ พอเรายึดครองเป็นเจ้าของเรามักจะทำอะไรตามอำเภอใจ
ตนเอง โดยไม่สนใจว่าคู่รักของเราจะชอบหรือไม่ชอบ
ตรงข้าม อย่าหวังเกิน ไปเป็นตามภาวะธรรม คาดหวังได้แต่อย่าจองให้ได้ตามหวัง
๓. สายทำลาย คือ มุ่งร้าย หวังร้าย ทำร้าย ทำลาย สังเวย หมายความว่า พยายามทำร้าย ทำลายให้สิ้นไป มีความรังเกลียด
ตรงข้าม สร้างสรรค์
๔. สายไม่ได้ดั่งใจ อิจฉา ริษยา สร้างเรื่อง เล่าขวัญ คือ อิจฉาริษยา เกิดจากการไม่ถูกสบอารมณ์ คือ ตัวเองอยากได้อย่างนั้น แล้วตนเองไม่สามารถมีได้อย่างนั้น แล้วก็จะเกิดความอิจฉา นี่เป็นสายราคะ เบียดเบียน
ตรงข้าม พิจารณาไม่ให้เกินส่วน
๕. สายกาม คือ สิ่งที่มากระทบจุงอารมณ์ให้อารมณ์เป็นไป
กาม คือ ความใคร่ ความอยาก ความปรารถนา ที่จะให้สมสู่ที่จะให้สุขสมแก่เรา กามคือสิ่งที่มากระทบ จุงอารมณ์ให้อารมณ์เป็นไป เรียกว่า "กาม"
ตรงข้าม สุขสมอย่างปิติ สุขสมทางอารมณ์อย่างปิติ ไม่เล่นชู้ มีความหวัง ให้เราพิจารณากรรม ๕ พิจารณาวิบาก ๗ แล้วเราไม่ยึดมั่นถือมั่น เห็นความเป็นจริงของอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ภาวนาอย่างนี้ แล้วก็จะลดตัวกามเบาบางลง ไม่ให้แน่นแฟ้นเกินไป ไม่ให้จมปลัก นี่แหละเป็นตัวแก้กาม