สังขารทั้งปวงนั้นก้อคือขันธ์ ๕

ไม่มีอะไรอื่นนอกจากขันธ์ ๕

ไม่มีสัตตานังมาเกาะขันธ์ ๕

แล้วอะไรที่มารับรู้ขันธ์ ๕

ขันธ์ ๕

รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ

นั่นคือนามรูป

รูป คือรูปทั้งยี่สิบแปด

นาม แบ่งได้เป็นสองคือ จิตหรือวิญญาณ และเจตสิกคือ เวทนา สัญญา สังขาร

จิต คือสิ่งที่รู้รูปและนาม และเกิดดับพร้อมกับรูปและนาม

เจตสิก คือสิ่งที่เกิดดับพร้อมกับจิต และรับรู้สิ่งเดียวกับที่จิตรับรู้

เจตสิก คือเวทนา สัญญา สังขาร คือสิ่งอันประกอบเนื่องอยู่กับจิต แจงได้เป็นเจตสิก ๕๒

ราคะ โทสะ โมหะ สติ ปัญญา ฉันทะ เจตนา วิริยะ  อธิโมก ฯลฯ นั่นคือเจตสิก

สติและสัมปชัญญะ นั่นก้อคือเจตสิกที่ประกอบอันเนื่องอยู่กับจิต

สิ่งที่รู้นามรูป หรือรู้ขันธ์ ๕ นั่นก้อคือเจตสิกที่เรียกว่า

                                                            สติและสัมปชัญญะ

สติ คือการระลึก

สัมปชัญญะ นั่นคือการรู้

สติสัมปชัญญะ นั่นคือการระลึกและตามรู้

ในมรรคแปดส่วนที่เป็นสมาธิคือ สติ ส่วนที่เป็นปัญญาคือสัมปชัญญะ

สิ่งที่รู้นามรูปนั่นคือ สติและสัมปชัญญะ ซึ่งคือสังขาร ซึ่งคือเจตสิกอันประกอบเนื่องอยู่กับจิต

เจตสิก รู้อารมณ์เดียวกันกับจิต และเกิดดับพรอมกับจิต

                                                       ไม่มีสัตว์หรืออะไรนอกจากขันธ์ ๕

มีอะไรนอกจากขันธ์ ๕ ถึงจุดนึง ตัวอะไรนั่นไปอยู่ในวิมุติ เพื่อไปเสวยบรมสุขอยู่เป็นนิจนิรันทร์ นั่นคือพราหมณ์มิใช่พุทธ