ในทัศนะผม แม้ไทยจะยอมรับการสังคายนาพระไตรปิฏกหลายครั้ง แต่สำหรับผมมีแค่ไม่กี่ครั้งที่ถือว่าเป็นการชำระพระศาสนา นอกนั้นหากไม่นับครั้งแรกและครั้งที่2 จะเป็นการรวบรวม จัดพิมพ์ ชำระพระไตรปิฏกเสียมากกว่า
การสังคายนาครั้งที่3สมัยพระเจ้าอโศก มีตำนานเนื่องจากครั้งที่2 จนพระเถระในสมัยนั้นอาราธนาติสสะพรหมมาจุติยังโลกมนุษย์เพื่อเป็นประธานการสังคายนาครั้งที่3 เรื่องว่าเนื่องจากพระเจ้าอโศกศรัทธาในพุทธศาสนา ทำนุบำรุงพระศาสนา ทำให้เกิดลาภสักการะมากมาย ทำให้มีเดียรถีย์ปลอมบวช และคนเห็นแก่ลาภมาบวชแล้วไม่ปฏิบัติสมณกิจ และประกอบกับมีนิกายย่อยๆในศาสนาพุทธเกิดขึ้นมากมาย จนทำให้สงฆ์ไม่ทำสังฆกรรมลงอุโบสถร่วมกันเป็นเวลาหลายปี จนพระเจ้าอโศกส่งอำมาตย์โง่ไป อำมาตย์โง่บังคับพระให้ทำสังฆกรรมพอท่านไม่ยอมก็จับพระฆ่า จนตอนหลังได้มีการสังคายนาพระไตรปิฏกและชำระศาสนาด้วย การชำระพระศาสนานั้นถามเพียงคำเดียวพระ พระพุทธศาสนาสอนอะไร ทำให้เหลือแต่พระที่ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ จึงสามารถทำสังฆกรรมได้
สังคายนาครั้งที่8ในล้านนาประเทศ มูลเหตุจากนิกายในล้านนานั้นมีถึง3นิกายและไม่ลงรอยกันในธรรมวินัย พูดง่ายๆคือไม่เหมือนกัน โดยประกอบด้วย นิกายรามัญเดิม รับมาจากลำพูนสมัยพญามังรายมหาราช นิกายลังกาวงศ์เก่าจากสุโขทัยหรือนิกายวัดสวนดอก สมัยพระเจ้ากือนา นิกายลังกาวงศ์ใหม่หรือนิกายวัดป่าแดงสมัยพระเจ้าสามฝั่งแกน ด้วยมีอยู่ว่า 3นิกายนั้นประดิษฐานในล้านนาต่างช่วงเวลา ทำให้พระไตรปิฏกและธรรมวินัยผิดเพี้ยนกัน จนเกิดความวุ่นวายคือนอกจากพระธรรมวินัยจะผิดเพี้ยนกัน ศรัทธาญาติโยมยังสนับสนุนนิกายที่ตนนั้บถือ จนวุ่นวาย ดังนั้นพระเจ้าติโลกราชโดยพระธรรมทินเถระเป็นประธานจึงยังคายนาพระไตรปิฏก และชำระศาสนาซึ่งจากนั้นทั้ง3นิกายถึงมีธรรมวินัยเดียวกัน
ตราบจากนั้นประเทสไทยไม่เคยชำระพระศาสนาอีกเลย จวบจนปัจจุบัน ซึ่งในปัจจุบัน แม้มหานิกายกับธรรมยุติจะถือพระธรรมวินัยเดียวกัน แต่ปัจจุบันหลายๆสำนักยังสั่งสอนต่างกัน เช่นวัดธรรมกาย หรือสายพุทธวจนะ หรืออื่นๆเป็นต้น ซึ่งปัญหาในปัจจุบันคือแม้ทุกนิกายจะมีพระไตรปิฏกเดียวกัน แต่กลับตีความต่างกัน ซึ่งการสังคายนาและชำระพระศาสนาที่ผมคิดคือ การประชุมสังคายนาเพื่อตีความพระไตรปิฏกไปในทิศทางเดียวกันทั้ง พระธรรม พระวินัย และพระอภิธรรม ทั้งนี้เพื่อสืบพระศาสนาให้เป็นอันหนึ่งอันเดียว ไม่แตกแยก
ถึงเวลาชำระพระศาสนา
การสังคายนาครั้งที่3สมัยพระเจ้าอโศก มีตำนานเนื่องจากครั้งที่2 จนพระเถระในสมัยนั้นอาราธนาติสสะพรหมมาจุติยังโลกมนุษย์เพื่อเป็นประธานการสังคายนาครั้งที่3 เรื่องว่าเนื่องจากพระเจ้าอโศกศรัทธาในพุทธศาสนา ทำนุบำรุงพระศาสนา ทำให้เกิดลาภสักการะมากมาย ทำให้มีเดียรถีย์ปลอมบวช และคนเห็นแก่ลาภมาบวชแล้วไม่ปฏิบัติสมณกิจ และประกอบกับมีนิกายย่อยๆในศาสนาพุทธเกิดขึ้นมากมาย จนทำให้สงฆ์ไม่ทำสังฆกรรมลงอุโบสถร่วมกันเป็นเวลาหลายปี จนพระเจ้าอโศกส่งอำมาตย์โง่ไป อำมาตย์โง่บังคับพระให้ทำสังฆกรรมพอท่านไม่ยอมก็จับพระฆ่า จนตอนหลังได้มีการสังคายนาพระไตรปิฏกและชำระศาสนาด้วย การชำระพระศาสนานั้นถามเพียงคำเดียวพระ พระพุทธศาสนาสอนอะไร ทำให้เหลือแต่พระที่ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ จึงสามารถทำสังฆกรรมได้
สังคายนาครั้งที่8ในล้านนาประเทศ มูลเหตุจากนิกายในล้านนานั้นมีถึง3นิกายและไม่ลงรอยกันในธรรมวินัย พูดง่ายๆคือไม่เหมือนกัน โดยประกอบด้วย นิกายรามัญเดิม รับมาจากลำพูนสมัยพญามังรายมหาราช นิกายลังกาวงศ์เก่าจากสุโขทัยหรือนิกายวัดสวนดอก สมัยพระเจ้ากือนา นิกายลังกาวงศ์ใหม่หรือนิกายวัดป่าแดงสมัยพระเจ้าสามฝั่งแกน ด้วยมีอยู่ว่า 3นิกายนั้นประดิษฐานในล้านนาต่างช่วงเวลา ทำให้พระไตรปิฏกและธรรมวินัยผิดเพี้ยนกัน จนเกิดความวุ่นวายคือนอกจากพระธรรมวินัยจะผิดเพี้ยนกัน ศรัทธาญาติโยมยังสนับสนุนนิกายที่ตนนั้บถือ จนวุ่นวาย ดังนั้นพระเจ้าติโลกราชโดยพระธรรมทินเถระเป็นประธานจึงยังคายนาพระไตรปิฏก และชำระศาสนาซึ่งจากนั้นทั้ง3นิกายถึงมีธรรมวินัยเดียวกัน
ตราบจากนั้นประเทสไทยไม่เคยชำระพระศาสนาอีกเลย จวบจนปัจจุบัน ซึ่งในปัจจุบัน แม้มหานิกายกับธรรมยุติจะถือพระธรรมวินัยเดียวกัน แต่ปัจจุบันหลายๆสำนักยังสั่งสอนต่างกัน เช่นวัดธรรมกาย หรือสายพุทธวจนะ หรืออื่นๆเป็นต้น ซึ่งปัญหาในปัจจุบันคือแม้ทุกนิกายจะมีพระไตรปิฏกเดียวกัน แต่กลับตีความต่างกัน ซึ่งการสังคายนาและชำระพระศาสนาที่ผมคิดคือ การประชุมสังคายนาเพื่อตีความพระไตรปิฏกไปในทิศทางเดียวกันทั้ง พระธรรม พระวินัย และพระอภิธรรม ทั้งนี้เพื่อสืบพระศาสนาให้เป็นอันหนึ่งอันเดียว ไม่แตกแยก