ใบมีดคุณสมบัติสูง high performance blades

ผมศึกษาแนวคิดและวิธีการทำใบมีดคุณสมบัติสูง จากช่างมีดระดับสุดยอดท่านหนึ่งที่โลกนี้หรืออเมริกาเคยมี คือ ลุงเอ็ด โฟเลอร์ และช่างทำมีดระดับอาจารย์ของสถาบันช่างตีเหล็กอเมริกัน รุ่นเก่าๆก็มีแนวคิดในการสร้างใบมีดไปในทางเดียวกัน

แต่จริงๆแล้วเรื่องการเพิ่มคุณสมบัติให้ใบมีดนั้นญี่ปุ่นทำมาก่อนหลายร้อยปี ยุโรปแถบสแกนดิเนเวียก็เหมือนกัน ช่างทำมีดอเมริกันก็เพิ่งมาตื่นตัวเรื่องนี้ในช่วงสมัยของ ABS หรือ american bladesmith society ก่อนหน้านั้นไม่ค่อยมีใครพูดถึงเรื่องนี้นัก หรืออาจจะมีแต่ก็ไม่ได้จดบันทึกให้เป็นเรื่องเป็นราว หรือมีแต่ผมอาจจะยังหาไม่เจอก็ได้ ที่เห็นชัดๆเจ้านึงที่มีแนวคิดแบบนี้ก็คือฮารี่ มอร์เซ็ต เจ้าของมีดมอร์เซ็ตยุคเก่า ที่ใช้เหล็กลามิเน็ทของสวีเดนในการทำใบมีดคุณสมบัติสูง

ที่เห็นเป็นรูปเป็นร่างจริงจังในระดับหัวแถว ผมยกให้เอ็ด โฟเลอร์ ที่คิดค้นพัฒนาใบมีดที่ทำจากเหล็ก 52100 ให้กลายเป็นใบมีดคุณสมบัติสูง คือใบมีดในอุดมคติของช่างทำมีดหรือคนใช้มีด คือเหล็กดี อบชุบได้มาตรฐาน รักษาคมเป็นระยะเวลานาน แข็งแกร่งและยึดหยุ่นไปในเวลาเดียวกัน แข็งแรงทนทาน ในระดับแข็งแกร่ง และที่สำคัญมันมีความงาม โดดเด่นเป็นเอก ยากที่ใบมีดที่ผลิตด้วยกรรมวิธีทั่วๆไปจะเลียนแบบให้ละม้ายคล้ายคลึงได้

เรื่องคุณสมบัติของใบมีดนี่จริงๆแล้วมันรวมตัวกันหรือประกอบกันหลายอย่างนะครับ เริ่มตั้งแต่ส่วนผสมของเหล็กที่เลือกใช้ การชุบแข็งหรือกระบวนการให้ความร้อนโดยรวม การปาดคมหรือแนวคม รูปทรงของใบมีดที่ออกแบบให้แข็งแรงทนทาน การให้ความร้อนที่เหมาะสมกับส่วนผสมของเหล็ก และการเลือกวิธีชุบแข็งให้ใบมีดมีคุณสมบัติที่ต่างกันในแต่ละส่วน การควบคุมเกรนเหล็ก และการเลือกค่าความแข็งของใบมีดให้เหมาะกับงานที่ทำ

หลักการของมันคือชุบแข็งให้ใบมีดมีหน้าคมที่แข็งแกร่งและความเหนียวของส่วนคมพอเหมาะ และส่วนหลังของใบมีดเป็นเหล็กเหนียว ทั่วไปก็ทำกันแบบนี้ครับ ถ้าว่ากันตามเวน ก็อดดาร์ดก็เพิ่มตรงกลางเป็นสปริงหรือให้ตัวได้เข้าไปอีก ใบที่ผมเอามาให้ดูนี่ชุบแข็งแบบดับเบิ้ลฮามอน คือมีแนวชุบแข็งคู่ แบบมีดเดกเกอร์หรือหอกยาริของญี่ปุ่น จัดว่าเป็นวิธีทำใบมีดคุณสมบัติสูงอีกชนิดหนึ่ง

ก่อนอื่นก็ชุบแข็งใบมีดแบบมาตรฐานให้สำเร็จซะก่อน คือเข้าใจส่วนผสมและกระบวนการที่เหมาะกับเหล็ก คือสร้างคุณสมบัติของคมมีดขึ้นมาซะก่อน แล้วค่อยเพิ่มคุณสมบัติของใบมีดโดยรวมขึ้นมาทีหลัง จริงๆแล้วผมคิดว่าใบมีดที่ทำจากเหล็กลามิเน็ทให้ความแข็งแกร่งของใบมีดสูงสุด แต่ถ้าไม่ได้ทำเหล็กผสมก็หาวิธีทำใบมีดจากเหล็กเนื้อเดี่ยวให้มันแข็งแกร่งขึ้นมาได้ ด้วยการเพิ่มความนุ่มนวลให้กับมัน ฟังดูเหมือนจะไปกันไม่ได้แต่ความจริงของธรรมชาติก็เป็นอย่างนั้นจริงๆ