เมื่อรู้ชัดในจิตว่ารู้สึกตัวเป็นอย่างไร จะเห็นจิตแยกออกมาจากกาย รูปนามแยกจากกัน(คนละส่วน)จะเห็นความรู้สึก ที่กว้างกว่ารูป คลุมรูปจากข้างบน คลุมหัวไปเท้า คลุมจากหน้าไปหลัง ความรู้สึกคือสภาพจิตใจ เป็นผลที่ปรากฏที่จิต ว่ารู้สึกว่าง สงบ ทำตรงนี้ให้ตั้งมั่น จะเข้าใจที่มาว่า
1.สมาธิ รูปฌาน อรูปฌาน เป็นอย่างไร
2.ความรู้สึกตรงนี้(สภาพจิตใจ)จะเคลื่อนย้ายที่ได้ เป็นตัวเคลื่อนไปหาอารมณ์(ชวนจิต) ทั้งที่กายและห่างจากกาย แล้วเห็นการดับของอารมณ์แต่ละอารมณ์แล้วกลับมาตั้งมั่นที่สภาพจิตใหม่
3.ข้อ1และ2เป็นวิปัสสนา ข้อ2 เป็นญาน จะได้ผลคืออินทรีย์ที่สมกัน สติ สมาธิ ปัญญา ในแต่ละอารมณ์
4.ทำอย่างนี้(ภาวนา) กับทุกอารมณ์ปามัตถกที่ปรากฏ ทางอายตน6 ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ