การเจริญอานาปานสติ
รู้ลมหายใจเข้า-ออก
รู้ลมหายใจสั้น-ยาว
รู้ลมหายใจหยาบ-ละเอียด

เมื่อเจริญอานาปานสติ สติตัวรู้จะยิ่งเด่นชัดขึ้น เมื่อตัวคิด ตัวฟุ้งซ่านจางหายและหมดไป
สุดท้ายเหลือแต่สติ ตัวรู้ จิตตั้งมั่น
กาย ลมหายใจและความคิดฟุ้งซ่านหายไปหมดสิ้นที่ฌาน 4

สติตัวรู้ นี่แหละ เป็นผู้รู้ลมหายใจเข้า-ออก
รู้ลมหายใจสั้น-ยาว
รู้ลมหายใจหยาบ-ละเอียด รู้ลมหายใจดับ
รู้ปีติเกิด รู้ปีติดับ
รู้สุขเกิด รู้สุขดับ
รู้ความสงบในอุเบกขาและความว่าง รู้ว่าโลภะ โมหะ โทสะเกิดขึ้นที่จิต ยิ่งเจริญอานาปานสติมากๆ สติตัวรู้ยิ่งเด่นชัด เป็นสัมมาสมาธิ

ต่างจากสมาธิฤาษี ที่เพ่งกสิณอย่างเดียวไม่จับลมหายใจ จะดำดิ่งลงไปกับความสงบ เหมือนคนวูบดับไป อันนี้เป็นมิจฉาสมาธิ

ครูบาอาจารย์ เช่น องค์หลวงปู่มั่น องค์หลวงตามหาบัว หลวงพ่อฤาษี หลวงพ่อสด ท่านจึงให้ภาวนาควบคู่ดูลมหายใจเข้า-ออกตลอดเพื่อไม่ให้หลงไปเป็นฌานฤาษี ที่ดำดิ่งไปกับความว่าง ความสงบโดยขาดสติผู้รั