โมฆราชมาณวกปัญหานิทเทส บุคคลย่อมพิจารณาเห็นโลกโดยความเป็นของสูญ โดยอาการ ๑๒ อย่าง คือ ย่อมพิจารณาเห็นว่า รูปไม่ใช่สัตว์ ๑ ไม่ใช่ชีวิต ๑ ไม่ใช่บุรุษ ๑ ไม่ใช่คน ๑ ไม่ใช่มาณพ ๑ ไม่ใช่หญิง ๑ ไม่ใช่ชาย ๑

PMB 03/02/2 ๔ สัมโมหวิโนทน์ อรรถกถาพระวิภังคปกรณ์ แปล ๑. ขันธวิภังค กายวิญญาณ มโนธาตุ มโนวิญญาณธาตุ ดังนี้เป็นต้นนั้น แล้วทรงแสดงว่า ชื่อ วิญญาณขันธ์ อีกอย่างหนึ่ง ในขันธ์ ๕ นี้ รูปที่เกิดแต่สมุฏฐานสี

วิญญาณทำงานร่วมกับ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณไปรู้อายตนะ6 แต่จิตเป็นผู้กำหนดขันธ์5 ไม่มีจิตก็ไม่มีขันธ์5 ยกตัวอย่างเช่น คนพิการที่เรียกว่าเจ้าชาย นิทรา เจ้าหญิงนิทรา ขันธ์5เสื่อมหมด รูป ร่างกายไม่

สรุปให้เข้าใจได้ง่ายๆ (ถ้าเข้าใจได้นะ)     เมื่อ อัตตา เป็นคำสมมุติขึ้นก่อนพระพุทธเจ้าอุบัตขึ้น  และไม่สามารถหาความเกี่ยวข้องกับธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสสอน&

อายตนะ6คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ขันธ์5 คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ คำถาม คือ ถ้าไม่มีอายตนะ6 ขันธ์5 จะเกิด ณ ที่ใด?

ปัญญาในทางพระพุทธศาสนา ไม่ใช่การอ่านพระไตรปิฏกแล้วเข้าใจ จำได้ด้วยสมองนั่นเป็นเพียงสัญญา ปัญญาจากการท่องจำ เป็นโรคสมองเสื่อมหรือตายไปก็ลืมหมดแล้ว ปัญญาที่แท้จริงเกิดขึ้นจากจิตที่มีปัญญา สว่างไสว หลุด