ผมเคยคุยกับเพื่อนในเวบ (ที่อื่น) เขากล่าวในทำนองที่ว่า  การบรรลุธรรมหมายถึง การที่เราขัดเกลาจิตใจ จนกระทั่ง จิตนั้นปราศจากกิเลส กลายเป็นจิตเดิมแท้เขายังได้บอกว่า ผมนะไม่เข้าใจหรอก จิตนี้มันมีเป็นชั้นๆ การขัดเกลาก็ขัดเป็นชั้นๆ  ผมก็สงสัย  ยังไม่เคยเห็นพระสูตรกล่าวอย่างนี้

การบรรลุธรรม น้น ตามที่ผมเข้าใจ  มาจากการตรัสรู้  เช่น การภาวนาจนเกิดวิปัสสนาญาณ มีการเห็นความเป็นจริง ว่า ขันธ์ห้าเป็นไตรลักษณ์ เมื่อเห็นความจริง  ...เมื่อหน่าย ย่อมคลายกำหนัดเพราะคลายกำหนัดจึงหลุดพ้น เมื่อหลุดพ้นแล้ว ก็เกิดญาณหยั่งรู้ว่าหลุดพ้นแล้ว ย่อมทราบชัดว่าชาติสิ้นแล้ว...

การบรรลุธรรม จิตจะเบื่อหน่ายคลายกำหนัด จิตไม่คิดที่จะมีกิเลสอีก  มิได้หมายความว่า จิตจะเป็นอมตะ  อย่างที่เข้าใจว่าจิตเดิมแท้ คือจิตที่เป็นอมตะ

แม้แต่ในพระสูตรก็มิได้กล่าวชื่อ จิตเดิมแท้ คงเป็นอาจารย์รุ่นหลังตั้งขึ้นมาเอง

ท่านเห็นว่า จิตเดิมแท้  คืออะไร  เป็นสังขตธรรม หรือ อสังขตธรรม