หอไตร ในแดนล้านนา ... หอไตรแบบพิเศษ

หอไตร หรือ หอธรรม
หอ หมายถึง อาคารหรือเรือน
ไตร หรือ ธรรม มาจาก ไตรปิฎก หรือ พระธรรม
หมายถึงหมวดพระธรรมคำสั่งสอนของ พระพุทธเจ้า 3 หมวด คือ พระสูตร พระวินัย และพระอภิธรรม
ส่วนใหญ่จะเป็นหอไม้ ตั้งอยู่กลางน้ำเพื่อป้องกันมดปลวก และเพื่อรักษาความชื้น

ในวัฒนธรรมล้านนา
เชื่อว่าการสร้างหรือจารพระคัมภีร์ในทางพุทธศาสนา จะได้อานิสงส์มากเท่ากับการสร้างวิหาร
จึงมีการคัดลอกคัมภีร์ต่างๆ ทั้งพระไตรปิฎก กฎหมาย จริยศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ตำรายา โหราศาสตร์ ฯลฯ แล้วนำไปถวายวัด
เกิดประเพณี ตั้งธรรมหลวง คือ ประเพณีการคัดลอกใบลานเพื่ออุทิศให้ผู้ที่ล่วงลับ
เกิดการสร้างหอไตรหรือหอธรรมขึ้น เพื่อเก็บพระคัมภีร์
เป็นสถานที่หวงห้าม เพราะถือว่าคัมภีร์ที่ได้รับการสังคายนาหรือจารแล้ว เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ควรค่าแก่การเคารพบูชา

การสร้างหอไตรมีมาตั้งแต่หลังการสังคายนาพระไตรปิฎกในสมัยพระเจ้าติโลกราช
หอไตรของล้านนาอาจจำแนกรูปแบบได้ 3 ประเภทคือ
หอไตรแบบหอสูง ... นิยมสร้างกันมากที่สุดในล้านนา
หอไตรกลางน้ำ
และหอไตรแบบพิเศษ ... เป็นหอไตรที่มีจำนวนไม่มากนักในล้านนาและมีรูปแบบที่ต่างไปไม่สามารถจัดเป็นกลุ่มได้

ผังรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส
ผนังก่ออิฐถือปูนประดับด้วยลวดลายปูนปั้น
ยอดเป็นหลังคาซ้อนชั้นลดหลั่นกัน ตามแบบศิลปะพม่ารุ่นหลัง

หอไตรที่เป็นเจดีย์ทรงล้านนนา อยู่หลังวิหาร บนฐานเดียวกัน
ส่วนที่เป็นหลังคาบัวเหลี่ยมติดกับวิหารเป็นโขงพระเจ้า

หอไตรนี้น่าจะจัดเป็นแบบหอสูง ด้านล่างทึบ ตัวหอเป็นจตุรมุข
หลังคาปีกนกสองชั้นจตุรมุข ยอดตรงกลางเป็นฉัตร หน้าบันประดับลายหม้อดอก มีระเบียงล้อมรอบ

หอไตรเป็นรูปวิหารล้านนา หลังคา 5 ซด 2 ตับ ยกเก็จผนัง ปิดทึบ มีกำแพงแก้ว

เป็นอาคารเล็ก ๆ มีบันไดด้านหน้า

ทรงสี่เหลี่ยม อาคารไม้ปิดทึบ ผนังเขียนลายเทวดา สองชั้น มีเสาด้านล่าง
หลังคาเป็นจตุรมุข ... ทรงยอดปราสาท

อาคารชั้นเดียว มีบ่อน้ำรอบ

วัดนี้มีวิหารแบบเปิดโล่ง โบราณสวยมาก
หอไตร เป็นอาคารตึกชั้นเดียว



ห้องเก็บคัมภีร์

สารบัญ หอไตร
หอไตร ตอนที่ 1 หอไตรแบบหอสูง ... ล้านนา https://ppantip.com/topic/38369383
หอไตร ตอนที่ 2 หอไตรแบบหอสูง ชั้นล่างเปิดโล่ง https://ppantip.com/topic/38375975
หอไตร กลางน้ำ เหนือ อิสาน ตะวันออก ที่ได้ไปเยือน https://ppantip.com/topic/38384788
หอไตร แบบพิเศษ ... ล้านนา https://ppantip.com/topic/38388223