( สัมมาทิฏฐิ ๒๗
ความรู้จักอาสวะ

สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

วัดบวรนิเวศวิหาร
คัดจากเทปธรรมอบรมจิต
อณิศร โพธิทองคำ บรรณาธิการ)
-----------------------------------------------------------------------
[[[...........รู้จักอาสวะ อาสวะมี ๓ คือ กามาสวะ อาสวะคือกาม ภวาสวะ อาสวะคือภพ อวิชชาสวะ อาสวะคืออวิชชา

รู้จักเหตุเกิดอาสวะ คือเพราะอวิชชาเกิด อาสวะทั้งหลายจึงเกิด รู้จักความดับอาสวะ คือรู้จักว่าเพราะอวิชชาดับ อาสวะจึงดับ รู้จักทางปฏิบัติให้ถึงความดับอาสวะ ก็คือรู้จักมรรคคือทางที่มีองค์ ๘ มีสัมมาทิฏฐิเป็นต้น

อนุสัย ๓

จะได้แสดงอธิบายในข้ออาสวะ กิเลสที่ดองจิตสันดาน ที่หมักหมมอยู่ในจิตสันดาน ได้ชื่อว่าอาสวะ จัดเป็นกิเลสอย่างละเอียด และกิเลสอย่างละเอียดนี้มีเรียกชื่ออีกคำหนึ่งว่า อนุสัย คือกิเลสที่นอนจมติดตามไปอยู่เสมอ อนุสัยนี้ก็แจกเป็น ๓ อีกเหมือนกัน คือ ราคานุสัย อนุสัยคือราคะ ปฏิฆานุสัย อนุสัยคือปฏิฆะ อวิชชานุสัย อนุสัยคืออวิชชา เป็นกิเลสอย่างละเอียดอีกเช่นเดียวกัน

คำว่าอาสวะกับอนุสัยนี้ แม้ว่าจะมีชื่อเพี้ยนกันอยู่ก็มีความหมายเป็นอย่างเดียวกัน เมื่อแสดงถึงอาสวะก็หมายถึงอนุสัยรวมอยู่ด้วย เมื่อแสดงถึงอนุสัยคือเมื่อยกอนุสัยขึ้นแสดง ก็หมายถึงอาสวะรวมอยู่ด้วย เพราะฉะนั้นแม้จะแสดงชื่อใดชื่อหนึ่ง ก็เป็นอันว่าหมายถึงทั้งสองนี้รวมอยู่ด้วย...]]]