นิพพานเป็นอัตตา หรืออนัตตา ไม่ถาม จะถามว่า เรามีตัวตนมั้ย และตัวตนของเราอยู่ที่ใด

กระทู้สนทนา

เขาอธิบายกันแล้วอธิบายกันอีก ว่าในพระไตรปิฎกไม่มีหรอกครับว่า นิพพานเป็นอัตตา และ นิพพานเป็นอนัตตา เพราะพระพุทธองค์ไม่ทรงตอบ  จึงต้องมาดูคำว่า อัตตา แปลว่า ตัวตน อนัตตา คือ ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่ไม่มีตัวตนนะครับ เหมือนคำว่าอมนุษย์ คือไม่ใช่มนุษย์ หมาก็เป็นอมนุษย์ เทวดาก็อมนุษย์ เป็นต้น

แน่ใจจริง ๆ แล้วหรือว่าคุณรู้เรื่องนิพพานดีพอ ลองตอบคำถามนี้ซักนิด
อะไรคือตัวตนของคุณ(อัตตา) อยู่ที่ใด ?
1. ถ้าคุณศัลยกรรม เปลี่ยนใบหน้า ผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ เปลี่ยนศรีษะ เปลี่ยนแขน เปลี่ยนขา เปลี่ยนได้ทั้งตัว  คุณยังเป็นคุณคนเดิมหรือไม่
2. ถ้าคุณประสบเหตุกระเทือนใจร้ายแรง ช็อค ต่อจากนั้นก็ไม่รู้สึกเลย ไม่มีความรู้สึกว่าสุข หรือ ทุกข์ หรือ เฉยๆ คุณยังเป็นคุณหรือไม่
3. ถ้าคุณสูญเสียความทรงจำทั้งหมด คุณยังคงเป็นคุณมั้ย หรือ อัพโหลดความจำทั้งหมดเข้าคอมพิวเตอร์ได้ คอมพิวเตอร์คือคุณหรือเปล่า
4. เพราะฉันคิด ฉันจึงคงอยู่ ถ้าคุณสูญเสียความสามารถในการคิด มีชีวิตเหมือนต้นไม้ คุณจะยังเป็นคุณอยู่มั้ย
5.ถ้าคุณถูกกระทบกระเทือนสมอง ต้องนอนขยับตัวไม่ได้ ไม่ได้กลิ่น ไม่รู้รส ไม่เห็น ไม่ได้ยิน ไม่มีความรู้สึกใด ๆ คุณที่ยังเป็นคุณอยู่หรือไม่

หลังจากคำถาม 5 ข้อนี้   พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากล่าวว่าทั้ง 5 ข้อนี้ รวมเรียกว่าขันธ์ 5 มีลักษณะคือเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา(ไม่เที่ยง) เป็นทุกข์ แล้วอะไรที่เราควบคุมไม่ได้และเป็นทุกข์ จะเรียกว่า เป็นของของเรา หรือเป็นตัวเราได้หรือ ดังนั้น ขันธ์ 5 จึงไม่ใช่ตัวเรา คุณคิดว่ายังมีสิ่งอื่นอีกมั้ยที่คือตัวตนที่แท้จริงของเรา

“ตสฺมา ตีหานนฺท อตฺตทีปา วิหรถ อตฺตสรณา อนญฺญสรณา
” แปลว่า “ด้วยเหตุนี้แหละอานนท์ เธอจงมีตนเป็นเกาะ มีตนเป็นที่พึ่ง อย่ามีสิ่งอื่นเป็นที่พึ่ง”

“ปริโยทเปยฺย อตฺตานํ จิตฺตกฺกิเลเสหิ ปณฺฑิโต”
แปลว่า “บัณฑิตพึงชำระตนคือจิต ให้บริสุทธิ์ปราศจากกิเลส”

อัตตา หรือ ตัวตนของเรา จึงเป็นอะไรซักอย่าง ที่มีอยู่จริง และพระพุทธองค์ก็บอกด้วยว่า ตรงนั้นน่ะเป็นที่พึ่งที่ระลึกได้ เป็นสิ่งที่ควรแสวงหา อยู่นอกเหนือจากขันธ์ 5 นี้ และแน่นอน อยู่นอกเหนือจากคำว่า อัตตา หรือ อนัตตาที่คุณและผมเข้าใจแน่นอน ถึงตอนนี้คุณตอบตัวเองได้หรือยังว่านิพพานเป็นอัตตา หรืออนัตตา

เครดิต บางส่วนมาจาก เรื่องอัตตา-อนัตตา จากหนังสือธรรมประทีป ๙ โดย อ.ไชยทรง จันทรอารีย์ [Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้

แก้ไขข้อความเมื่อ