คนรอบข้างจะช่วยให้ "คนสูบบุหรี่" เลิกสูบได้อย่างไร
ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า คนที่สูบบุหรี่จะเลิกสูบได้ก็อยู่ที่ความพร้อมของคนสูบเอง ประกอบด้วย
1. พร้อมทางด้านความคิด/ความรู้สึก คือ คิดว่าบุหรี่ไม่ใช่สิ่งจำเป็นอีกต่อไป รู้สึกว่าบุหรี่ทำให้สูญเสียอะไรหลาย ๆ อย่าง
2. พร้อมทางด้านจิตใจ คือ ใจอยากเลิก มีความตั้งใจอย่างแน่วแน่
3. พร้อมทางด้านปัญญา คือ รู้ว่าจะเลิกอย่างไร เมื่อมีอุปสรรคระหว่างลงมือเลิกจะก้าวข้ามอุปสรรคนั้นอย่างไร รู้ว่าแค่ไหนถึงเรียกว่าเลิกได้สำเร็จ ฯลฯ
ฉะนั้น "จุดคลิก" คือ อยู่ที่ทำอย่างไรให้มี "ความพร้อม" เหล่านั้น
สิ่งที่คนรอบข้างจะช่วยได้
1. กระตุ้นให้เกิดความคิดว่า หากเลิกสูบบุหรี่จะเกิดสิ่งดี ๆ ขึ้นกับชีวิตมากมาย เช่น มีเงินเหลือที่จะนำไปใช้ทำอย่างอื่น ตัวไม่เหม็น ปากไม่มีกลิ่น สุขภาพดีขึ้นทันที ไม่ต้องเสียเวลาเดินหาที่สูบ ไม่เป็นที่รังเกียจของคนรอบข้าง ฯลฯ
ซึ่งหากคนสูบบุหรี่ยังเกิดความรู้สึกพึงพอใจที่จะสูบบุหรี่ ต่อให้บังคับอย่างไรก็ไม่มีทางเลิกได้สำเร็จ เพราะคนสูบเองยังไม่มีความพร้อม
2. กระตุ้นให้คนสูบบุหรี่ตัดสินใจเลิกสูบอย่างแน่วแน่ กำหนดวันเลิกสูบที่ชัดเจน และไม่ล้มเลิกความตั้งใจ พยายามสอบถามเรื่อย ๆ ว่าลงมือเลิกสูบรึยัง ถ้าเริ่มแล้วหรือกำลังพยายามอยู่ ก็หมั่นให้กำลังใจ
3. ช่วยหาข้อมูลวิธีการเลิกสูบจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ มาแนะนำคนสูบบุหรี่ เขาจะรู้สึกว่าไม่โดดเดี่ยว หากเกิดอุปสรรคขึ้นมาอย่างน้อยก็มีคนที่คอยให้คำปรึกษา
*** ข้อมูลสำคัญที่ต้องรู้
สาเหตุที่ทำให้เกิดการติดบุหรี่
1. “ฤทธิ์ของสารนิโคตินในควันบุหรี่” เป็นภาวะการเสพติดทางร่างกาย
2. “อารมณ์” เป็นภาวะทางจิตใจ เช่น เครียด โกรธ เหงา เป็นต้น
3. “พฤติกรรมความเคยชิน” เช่น ต้องสูบบุหรี่ทุกครั้งหลังอาหาร เป็นต้น
สาเหตุการติดบุหรี่ทั้ง 3 สาเหตุ ไม่สามารถแยกได้อย่างชัดเจน หากจะช่วยคนสูบบุหรี่เลิกสูบ ต้องใส่ใจ ดูแลทั้ง 3 สาเหตุ เนื่องจากภายหลังจากสูบบุหรี่ประมาณ 2 ชั่วโมง นิโคตินในร่างกายจะลดลงครึ่งหนึ่ง ต่อจากนั้น ผ่านไปประมาณ 48 ชั่วโมงหรือ 2 วัน จะออกจากร่างกายเกือบหมด เวลาผ่านไปประมาณ 72 ชั่วโมง หรือ 3 วัน จะออกจากร่างกายทั้งหมด จึงทำให้เกิดอาการไม่สุขสบาย กระวนกระวาย เครียด หงุดหงิด ขาดสมาธิ เพราะร่างกายสั่งการว่าถึงเวลาที่ต้องเอาสารนิโคตินเข้าสู่ร่างกายแล้ว
ดังนั้น การเลิกสูบบุหรี่ในวันที่ 3 จึงเป็นช่วงเวลาสำคัญของคนที่ลงมือเลิกสูบบุหรี่ที่จะต้องผ่านไปให้ได้ ซึ่งหากคนรอบข้างเข้าใจสาเหตุเหล่านี้ จะเข้าถึงจิตใจและอารมณ์ของผู้สูบบุหรี่ และจะต้องติดตามพูดคุยเพื่อรับรู้ปัญหาและหาวิธีช่วยเหลือ เพราะเป็นช่วงที่คนสูบมีโอกาสกลับไปสูบได้อีก
หลังจากนั้นอีก 4 วัน คือวันที่ 7 ของการเลิกสูบบุหรี่ จะต้องติดตามอีกครั้ง หากเลิกสูบบุหรี่ติดต่อกันได้ถึง 14 วัน มีแนวโน้มว่าจะเลิกสูบบุหรี่ได้อย่างแน่นอน
อยากช่วยให้คนสูบบุหรี่เลิกสูบ ต้องรู้...
ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า คนที่สูบบุหรี่จะเลิกสูบได้ก็อยู่ที่ความพร้อมของคนสูบเอง ประกอบด้วย
1. พร้อมทางด้านความคิด/ความรู้สึก คือ คิดว่าบุหรี่ไม่ใช่สิ่งจำเป็นอีกต่อไป รู้สึกว่าบุหรี่ทำให้สูญเสียอะไรหลาย ๆ อย่าง
2. พร้อมทางด้านจิตใจ คือ ใจอยากเลิก มีความตั้งใจอย่างแน่วแน่
3. พร้อมทางด้านปัญญา คือ รู้ว่าจะเลิกอย่างไร เมื่อมีอุปสรรคระหว่างลงมือเลิกจะก้าวข้ามอุปสรรคนั้นอย่างไร รู้ว่าแค่ไหนถึงเรียกว่าเลิกได้สำเร็จ ฯลฯ
ฉะนั้น "จุดคลิก" คือ อยู่ที่ทำอย่างไรให้มี "ความพร้อม" เหล่านั้น
สิ่งที่คนรอบข้างจะช่วยได้
1. กระตุ้นให้เกิดความคิดว่า หากเลิกสูบบุหรี่จะเกิดสิ่งดี ๆ ขึ้นกับชีวิตมากมาย เช่น มีเงินเหลือที่จะนำไปใช้ทำอย่างอื่น ตัวไม่เหม็น ปากไม่มีกลิ่น สุขภาพดีขึ้นทันที ไม่ต้องเสียเวลาเดินหาที่สูบ ไม่เป็นที่รังเกียจของคนรอบข้าง ฯลฯ
ซึ่งหากคนสูบบุหรี่ยังเกิดความรู้สึกพึงพอใจที่จะสูบบุหรี่ ต่อให้บังคับอย่างไรก็ไม่มีทางเลิกได้สำเร็จ เพราะคนสูบเองยังไม่มีความพร้อม
2. กระตุ้นให้คนสูบบุหรี่ตัดสินใจเลิกสูบอย่างแน่วแน่ กำหนดวันเลิกสูบที่ชัดเจน และไม่ล้มเลิกความตั้งใจ พยายามสอบถามเรื่อย ๆ ว่าลงมือเลิกสูบรึยัง ถ้าเริ่มแล้วหรือกำลังพยายามอยู่ ก็หมั่นให้กำลังใจ
3. ช่วยหาข้อมูลวิธีการเลิกสูบจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ มาแนะนำคนสูบบุหรี่ เขาจะรู้สึกว่าไม่โดดเดี่ยว หากเกิดอุปสรรคขึ้นมาอย่างน้อยก็มีคนที่คอยให้คำปรึกษา
*** ข้อมูลสำคัญที่ต้องรู้
สาเหตุที่ทำให้เกิดการติดบุหรี่
1. “ฤทธิ์ของสารนิโคตินในควันบุหรี่” เป็นภาวะการเสพติดทางร่างกาย
2. “อารมณ์” เป็นภาวะทางจิตใจ เช่น เครียด โกรธ เหงา เป็นต้น
3. “พฤติกรรมความเคยชิน” เช่น ต้องสูบบุหรี่ทุกครั้งหลังอาหาร เป็นต้น
สาเหตุการติดบุหรี่ทั้ง 3 สาเหตุ ไม่สามารถแยกได้อย่างชัดเจน หากจะช่วยคนสูบบุหรี่เลิกสูบ ต้องใส่ใจ ดูแลทั้ง 3 สาเหตุ เนื่องจากภายหลังจากสูบบุหรี่ประมาณ 2 ชั่วโมง นิโคตินในร่างกายจะลดลงครึ่งหนึ่ง ต่อจากนั้น ผ่านไปประมาณ 48 ชั่วโมงหรือ 2 วัน จะออกจากร่างกายเกือบหมด เวลาผ่านไปประมาณ 72 ชั่วโมง หรือ 3 วัน จะออกจากร่างกายทั้งหมด จึงทำให้เกิดอาการไม่สุขสบาย กระวนกระวาย เครียด หงุดหงิด ขาดสมาธิ เพราะร่างกายสั่งการว่าถึงเวลาที่ต้องเอาสารนิโคตินเข้าสู่ร่างกายแล้ว
ดังนั้น การเลิกสูบบุหรี่ในวันที่ 3 จึงเป็นช่วงเวลาสำคัญของคนที่ลงมือเลิกสูบบุหรี่ที่จะต้องผ่านไปให้ได้ ซึ่งหากคนรอบข้างเข้าใจสาเหตุเหล่านี้ จะเข้าถึงจิตใจและอารมณ์ของผู้สูบบุหรี่ และจะต้องติดตามพูดคุยเพื่อรับรู้ปัญหาและหาวิธีช่วยเหลือ เพราะเป็นช่วงที่คนสูบมีโอกาสกลับไปสูบได้อีก
หลังจากนั้นอีก 4 วัน คือวันที่ 7 ของการเลิกสูบบุหรี่ จะต้องติดตามอีกครั้ง หากเลิกสูบบุหรี่ติดต่อกันได้ถึง 14 วัน มีแนวโน้มว่าจะเลิกสูบบุหรี่ได้อย่างแน่นอน