. วัตถุคือสิ่งที่เราสามารถสัมผัสได้ด้วยระบบประสาทตา, หู, จมูก, ลิ้น, และกาย ซึ่งเหตุพื้นฐานที่มาปรุงแต่งให้เกิดวัตถุทั้งหลายขึ้นมาก็มีอยู่ ๔ อย่าง คือ ๑.ของแข็ง ๒. ของเหลว ๓. ความร้อน ๔. ก๊าซ คือวัตถุและสิ่งของทั้งหลายแม้จะมีความแปลกประหลาดหรือพิสดารเพียงใดก็ตาม มันก็ต้องเกิดมาจากเหตุพื้นฐานทั้ง ๔ นี้ปรุงแต่งขึ้นมาทั้งสิ้น และเมื่อวัตถุและสิ่งของทั้งหลายก็ล้วนเป็นสิ่งปรุงแต่ง ดังนั้นวัตถุและสิ่งของทั้งหลายจึงไม่มีตัวตนเป็นของตนเอง (หรือไม่ใช่ตัวตนที่แท้จริง) และไม่เที่ยงแท้ถาวร (คือในที่สุดไม่ช้าก็เร็วมันก็ต้องแตกสลายหายไปอย่างแน่นอน) รวมทั้งยังมีสภาวะที่ต้องทนอยู่อย่างยากลำบาก (มากบ้าง-น้อยบ้าง) อีกด้วย
วัตถุหรือสิ่งของที่ไม่มีชีวิตมันก็ไม่มีปัญหาอะไร เพราะมันไม่มีจิตใจมารับรู้ความไม่มีตัวตนที่แท้จริงกับความไม่เที่ยงและสภาวะที่ต้องทนอยู่ของตัวตนชั่วคราวของมัน แต่วัตถุที่มีชีวิตอันได้แก่ร่างกายของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหลาย คือร่างกายของคน สัตว์ และแม้พืชก็ตามล้วนมีปัญหา เพราะเมื่อมันไม่มีตัวตนที่แท้จริง ที่เที่ยงแท้ถาวร รวมทั้งยังต้องทนอยู่ ดังนั้นร่างกายของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหลายจึงมีความแปรปรวนหรือเปลี่ยนแปลงไปสู่ความแก่ชราอยู่ตลอดเวลา สุดท้ายไม่ช้าก็เร็วร่างกายของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหลายก็ต้องแตกสลายหรือตายไปอย่างแน่นอนอย่างไม่มีทางหลีกเลี่ยง และแม้ขณะที่ร่างกายยังตั้งอยู่ (ยังไม่ตาย) มันยังต้องทนต่อความหิว ความกระหาย ความร้อน ความหนาว โรคร้ายต่างๆ และการทำร้ายจากภายนอกมากมาย เป็นต้น จึงทำให้ร่างกายของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหลายเกิดความรู้สึกที่ทนได้ยากหรือไม่สุขสบาย เช่น เจ็บ ปวด หนัก เหนื่อย คัน แสบ เสียว และทรมาน เป็นต้น มากบ้างน้อยบ้างอยู่ตลอดเวลา
เมื่อร่างกายไม่เที่ยงและมีความทุกข์ดังนี้ ถ้าจิตของร่างกายไปยึดถือร่างกายว่าเป็นของตนด้วยความรักหรือความพอใจเข้า จึงทำให้จิตเกิดความทุกข์ตามไปด้วย เพราะเมื่อขณะที่ร่างกายยังหนุ่มยังสาว ยังไม่เจ็บป่วย ยังไม่พิการ ยังไม่บาดเจ็บ ยังไม่ถูกทำให้เจ็บปวด และมีกินมีใช้ไม่ขาดแคลน ร่างกายก็ยังสุขสบาย ก็ยังทำให้จิตที่ยึดถือนั้นไม่เกิดทุกข์ (จะเกิดก็เพียงทุกข์ซ่อนเร้นบ้างเท่านั้น) แต่ถ้าเมื่อใดที่ร่างกายแก่ชรา หรือเกิดเจ็บป่วย หรือเกิดความเจ็บปวด หรือเกิดความพิการ หรือไม่มีกิน ไม่มีใช้ เป็นต้น ก็จะทำให้ร่างกายเกิดความทุกข์ แล้วก็จะทำให้จิตที่ยึดถือร่างกายนั้นพลอยเกิดความทุกข์ตามไปด้วย แต่ถึงแม้ร่างกายจะเป็นทุกข์มากมายเพียงใดก็ตาม ถ้าจิตของร่างกายนั้นมีปัญญาแล้วไม่ไปยึดถือร่างกายว่าเป็นร่างกายของตน จิตนี้ก็จะไม่เกิดความทุกข์
(จาก
http://www.whatami.net/for/bud.html )
ร่างกายเป็นสิ่งปรุงแต่ง
วัตถุหรือสิ่งของที่ไม่มีชีวิตมันก็ไม่มีปัญหาอะไร เพราะมันไม่มีจิตใจมารับรู้ความไม่มีตัวตนที่แท้จริงกับความไม่เที่ยงและสภาวะที่ต้องทนอยู่ของตัวตนชั่วคราวของมัน แต่วัตถุที่มีชีวิตอันได้แก่ร่างกายของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหลาย คือร่างกายของคน สัตว์ และแม้พืชก็ตามล้วนมีปัญหา เพราะเมื่อมันไม่มีตัวตนที่แท้จริง ที่เที่ยงแท้ถาวร รวมทั้งยังต้องทนอยู่ ดังนั้นร่างกายของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหลายจึงมีความแปรปรวนหรือเปลี่ยนแปลงไปสู่ความแก่ชราอยู่ตลอดเวลา สุดท้ายไม่ช้าก็เร็วร่างกายของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหลายก็ต้องแตกสลายหรือตายไปอย่างแน่นอนอย่างไม่มีทางหลีกเลี่ยง และแม้ขณะที่ร่างกายยังตั้งอยู่ (ยังไม่ตาย) มันยังต้องทนต่อความหิว ความกระหาย ความร้อน ความหนาว โรคร้ายต่างๆ และการทำร้ายจากภายนอกมากมาย เป็นต้น จึงทำให้ร่างกายของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหลายเกิดความรู้สึกที่ทนได้ยากหรือไม่สุขสบาย เช่น เจ็บ ปวด หนัก เหนื่อย คัน แสบ เสียว และทรมาน เป็นต้น มากบ้างน้อยบ้างอยู่ตลอดเวลา
เมื่อร่างกายไม่เที่ยงและมีความทุกข์ดังนี้ ถ้าจิตของร่างกายไปยึดถือร่างกายว่าเป็นของตนด้วยความรักหรือความพอใจเข้า จึงทำให้จิตเกิดความทุกข์ตามไปด้วย เพราะเมื่อขณะที่ร่างกายยังหนุ่มยังสาว ยังไม่เจ็บป่วย ยังไม่พิการ ยังไม่บาดเจ็บ ยังไม่ถูกทำให้เจ็บปวด และมีกินมีใช้ไม่ขาดแคลน ร่างกายก็ยังสุขสบาย ก็ยังทำให้จิตที่ยึดถือนั้นไม่เกิดทุกข์ (จะเกิดก็เพียงทุกข์ซ่อนเร้นบ้างเท่านั้น) แต่ถ้าเมื่อใดที่ร่างกายแก่ชรา หรือเกิดเจ็บป่วย หรือเกิดความเจ็บปวด หรือเกิดความพิการ หรือไม่มีกิน ไม่มีใช้ เป็นต้น ก็จะทำให้ร่างกายเกิดความทุกข์ แล้วก็จะทำให้จิตที่ยึดถือร่างกายนั้นพลอยเกิดความทุกข์ตามไปด้วย แต่ถึงแม้ร่างกายจะเป็นทุกข์มากมายเพียงใดก็ตาม ถ้าจิตของร่างกายนั้นมีปัญญาแล้วไม่ไปยึดถือร่างกายว่าเป็นร่างกายของตน จิตนี้ก็จะไม่เกิดความทุกข์
(จาก http://www.whatami.net/for/bud.html )