นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา เปิดเผยผ่าน Facebook หมอเจด ว่า ระวัง ! ลำไส้พังเพราะกินไฟเบอร์ผิดวิธี หลายคนเชื่อว่าการกินไฟเบอร์จะช่วยให้ขับถ่ายดีขึ้น โดยเฉพาะหลังจากซัดบุฟเฟ่ต์ ชาบู หมูกระทะกันมาแบบจัดเต็ม แต่หลายคนไม่รู้นะว่า ถ้ากินผิดวิธีแทนที่จะช่วย อาจทำให้ลำไส้พังได้เลย แต่ก็ย้ำเหมือนเดิมนะครับ ไม่ได้ห้ามกินเลย แต่ต้องกินให้ถูกวิธี ควรกินยังไง และต้องระวังอะไรบ้าง มาดูกันนะ
ทำไมคนถึงนิยมกินไฟเบอร์เสริม?
คนส่วนใหญ่มองว่าไฟเบอร์เสริมเป็นตัวช่วยให้ขับถ่ายง่ายขึ้น โดยเฉพาะเวลารู้สึกแน่นท้องหลังมื้อหนักๆ แต่ถ้ากินผิดเวลา เช่น กินก่อนนอน หรือไม่ดื่มน้ำให้เพียงพอ อาจทำให้ท้องผูกหนักกว่าเดิมได้ แถมบางยี่ห้อยังแอบใส่สารเติมแต่งที่ไม่ค่อยดีต่อสุขภาพอีกด้วย
ไฟเบอร์มีกี่แบบ? แล้วไฟเบอร์ผงคืออะไร?
ไฟเบอร์หลักๆ แบ่งเป็น 2 ประเภท
-
ไฟเบอร์ชนิดละลายน้ำ (Soluble Fiber) เช่น ไซเลี่ยมฮัสก์ (Psyllium Husk) และอินูลิน (Inulin) ละลายน้ำแล้วจะกลายเป็นเนื้อเดียวกัน แถมเป็นอาหารของจุลินทรีย์ดีๆ ในลำไส้ หรือที่เราเรียกว่าพรีไบโอติกส์นะ
-
ไฟเบอร์ชนิดไม่ละลายน้ำ (Insoluble Fiber) เช่น รำข้าวและธัญพืช มีหน้าที่ดูดน้ำเข้าไป ทำให้อุจจาระนุ่มและช่วยกระตุ้นการขับถ่าย
ถ้ากินไฟเบอร์ผิดวิธี อาจเจอปัญหาอะไรบ้าง?
- กินแล้วไม่ดื่มน้ำเยอะพอ ไฟเบอร์จะดูดน้ำจากลำไส้ ถ้าน้ำน้อยเกินไป อุจจาระจะกลายเป็นก้อนแข็ง ทำให้ถ่ายลำบาก
- กินก่อนนอน ตอนกลางคืนร่างกายไม่ได้เติมน้ำเยอะ อยู่แล้ว อันนี้ทำให้เกิดปัญหาใหญ่คือ ทำให้ไฟเบอร์ติดแน่นกับผนังลำไส้ อาจเสี่ยงลำไส้อุดตัน
- รบกวนการดูดซึมสารอาหารอื่น เช่น วิตามินที่ละลายในไขมันอาจถูกขับออกไปก่อนที่ร่างกายจะดูดซึมได้เต็มที่
แล้วควรกินไฟเบอร์ยังไงให้ปลอดภัย?
- คิดซะว่าไฟเบอร์เสริมคือผักที่เราไม่ได้อยู่ในจาน ถ้ามื้อไหนไม่มีผักเลย ก็ใช้ไฟเบอร์เสริมเติมเข้าไป
- กินไฟเบอร์ตอนมื้ออาหารหรือหลังอาหาร จะช่วยให้ร่างกายดูดซึมได้ดีขึ้น และลดโอกาสเกิดผลข้างเคียง
- ดื่มน้ำตามเยอะๆ อย่างน้อยวันละ 2 ลิตร เพื่อช่วยให้ไฟเบอร์ทำงานได้เต็มที่
- เลี่ยงการกินไฟเบอร์คู่กับอาหารเสริมที่ละลายในไขมัน เพราะอาจลดประสิทธิภาพในการดูดซึม
อยากขับถ่ายดี ไม่ต้องพึ่งไฟเบอร์เสริม ทำยังไง?
จริง ๆ ผมว่าต้องปรับตั้งแต่สาเหตุนะครับ ก็คือเรื่องของพฤติกรรม แค่ปรับตามนี้ระบบขับถ่ายก็ดีขึ้นได้นะครับ
- เลือกกินอาหารที่มีไฟเบอร์จากธรรมชาติก่อน เช่น ผัก ผลไม้ ถั่ว และธัญพืช
- เพิ่มโพรไบโอติกส์ เช่น โยเกิร์ต คีเฟอร์ กิมจิ หรือผักดอง หรือจากอาหารเสริมก็ได้ เพราะการที่เราระบบขับถ่ายไม่ดี อาจจะเกิดจากขาดจุลินทรีย์ในลำไส้ การเสริมตรงนี้ก็จะช่วยให้ลำไส้ทำงานดีขึ้น อีกอย่างไฟเบอร์ก็เป็นพรีไบโอติกส์ (หรืออาหารของโพรไบโอติกส์) ถ้ากินคู่กันก็จะยิ่งทำงานได้ดีนะครับ
- ออกกำลังกายบ่อย ๆ การเคลื่อนไหวร่างกายช่วยให้ลำไส้บีบตัวดีขึ้น
- ดื่มน้ำให้พอ เพราะน้ำเป็นตัวช่วยสำคัญของระบบขับถ่าย
ก็ย้ำอีกรอบนะ ไม่ได้ห้ามกินเลยแต่ต้องกินให้ถูกวิธี และต้องเข้าใจว่าไฟเบอร์ผงไม่ใช่ยาระบาย และควรกินให้ถูกวิธีเพื่อให้ได้ประโยชน์ และที่สำคัญเลี่ยงการกินก่อนนอน และอย่าลืมดื่มน้ำเยอะๆ เพื่อช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดีขึ้น ถ้าอยากให้ขับถ่ายดีแบบธรรมชาติ ลองเพิ่มโพรไบโอติกส์ ออกกำลังกาย และดื่มน้ำให้พอ
== เตือน! กินไฟเบอร์ผิดวิธีลำไส้อาจพัง อุดตันได้ เผยวิธีเสริมให้ถูกต้อง ==
ทำไมคนถึงนิยมกินไฟเบอร์เสริม?
คนส่วนใหญ่มองว่าไฟเบอร์เสริมเป็นตัวช่วยให้ขับถ่ายง่ายขึ้น โดยเฉพาะเวลารู้สึกแน่นท้องหลังมื้อหนักๆ แต่ถ้ากินผิดเวลา เช่น กินก่อนนอน หรือไม่ดื่มน้ำให้เพียงพอ อาจทำให้ท้องผูกหนักกว่าเดิมได้ แถมบางยี่ห้อยังแอบใส่สารเติมแต่งที่ไม่ค่อยดีต่อสุขภาพอีกด้วย
ไฟเบอร์มีกี่แบบ? แล้วไฟเบอร์ผงคืออะไร?
ไฟเบอร์หลักๆ แบ่งเป็น 2 ประเภท
- ไฟเบอร์ชนิดละลายน้ำ (Soluble Fiber) เช่น ไซเลี่ยมฮัสก์ (Psyllium Husk) และอินูลิน (Inulin) ละลายน้ำแล้วจะกลายเป็นเนื้อเดียวกัน แถมเป็นอาหารของจุลินทรีย์ดีๆ ในลำไส้ หรือที่เราเรียกว่าพรีไบโอติกส์นะ
- ไฟเบอร์ชนิดไม่ละลายน้ำ (Insoluble Fiber) เช่น รำข้าวและธัญพืช มีหน้าที่ดูดน้ำเข้าไป ทำให้อุจจาระนุ่มและช่วยกระตุ้นการขับถ่าย
ถ้ากินไฟเบอร์ผิดวิธี อาจเจอปัญหาอะไรบ้าง?
- กินแล้วไม่ดื่มน้ำเยอะพอ ไฟเบอร์จะดูดน้ำจากลำไส้ ถ้าน้ำน้อยเกินไป อุจจาระจะกลายเป็นก้อนแข็ง ทำให้ถ่ายลำบาก
- กินก่อนนอน ตอนกลางคืนร่างกายไม่ได้เติมน้ำเยอะ อยู่แล้ว อันนี้ทำให้เกิดปัญหาใหญ่คือ ทำให้ไฟเบอร์ติดแน่นกับผนังลำไส้ อาจเสี่ยงลำไส้อุดตัน
- รบกวนการดูดซึมสารอาหารอื่น เช่น วิตามินที่ละลายในไขมันอาจถูกขับออกไปก่อนที่ร่างกายจะดูดซึมได้เต็มที่
แล้วควรกินไฟเบอร์ยังไงให้ปลอดภัย?
- คิดซะว่าไฟเบอร์เสริมคือผักที่เราไม่ได้อยู่ในจาน ถ้ามื้อไหนไม่มีผักเลย ก็ใช้ไฟเบอร์เสริมเติมเข้าไป
- กินไฟเบอร์ตอนมื้ออาหารหรือหลังอาหาร จะช่วยให้ร่างกายดูดซึมได้ดีขึ้น และลดโอกาสเกิดผลข้างเคียง
- ดื่มน้ำตามเยอะๆ อย่างน้อยวันละ 2 ลิตร เพื่อช่วยให้ไฟเบอร์ทำงานได้เต็มที่
- เลี่ยงการกินไฟเบอร์คู่กับอาหารเสริมที่ละลายในไขมัน เพราะอาจลดประสิทธิภาพในการดูดซึม
อยากขับถ่ายดี ไม่ต้องพึ่งไฟเบอร์เสริม ทำยังไง?
จริง ๆ ผมว่าต้องปรับตั้งแต่สาเหตุนะครับ ก็คือเรื่องของพฤติกรรม แค่ปรับตามนี้ระบบขับถ่ายก็ดีขึ้นได้นะครับ
- เลือกกินอาหารที่มีไฟเบอร์จากธรรมชาติก่อน เช่น ผัก ผลไม้ ถั่ว และธัญพืช
- เพิ่มโพรไบโอติกส์ เช่น โยเกิร์ต คีเฟอร์ กิมจิ หรือผักดอง หรือจากอาหารเสริมก็ได้ เพราะการที่เราระบบขับถ่ายไม่ดี อาจจะเกิดจากขาดจุลินทรีย์ในลำไส้ การเสริมตรงนี้ก็จะช่วยให้ลำไส้ทำงานดีขึ้น อีกอย่างไฟเบอร์ก็เป็นพรีไบโอติกส์ (หรืออาหารของโพรไบโอติกส์) ถ้ากินคู่กันก็จะยิ่งทำงานได้ดีนะครับ
- ออกกำลังกายบ่อย ๆ การเคลื่อนไหวร่างกายช่วยให้ลำไส้บีบตัวดีขึ้น
- ดื่มน้ำให้พอ เพราะน้ำเป็นตัวช่วยสำคัญของระบบขับถ่าย
ก็ย้ำอีกรอบนะ ไม่ได้ห้ามกินเลยแต่ต้องกินให้ถูกวิธี และต้องเข้าใจว่าไฟเบอร์ผงไม่ใช่ยาระบาย และควรกินให้ถูกวิธีเพื่อให้ได้ประโยชน์ และที่สำคัญเลี่ยงการกินก่อนนอน และอย่าลืมดื่มน้ำเยอะๆ เพื่อช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดีขึ้น ถ้าอยากให้ขับถ่ายดีแบบธรรมชาติ ลองเพิ่มโพรไบโอติกส์ ออกกำลังกาย และดื่มน้ำให้พอ