โสฬสญานเป็นการพิจารณาจิตด้วยการมีกำลังจิตที่แตกต่างกันไปแต่ละขณะ เริ่มจากจิตแยกห่างจากขันธ์5ในญานที่1 อันทำให้จิตมีกำลัง
1.นามรูปญาน >>สัมมสนญาน    รูปนามปรากฏในจิตเป็นคนละส่วน ยังไม่เห็นรูปนามเกิดดับ  แต่เริ่มเห็นความเป็นไตรลักษณ์
2.อุทยัพพย>>สังขารุเปกขา      เห็นจิตตั้งอยู่ และเห็นรูปนามเกิดดับในจิต  จิตกับขันธ์5แยกจากกันชัดเจน จิตวางเฉยกับการเกิดดับของรูปนาม  เกิดดับ ไตรลักษณ์ ปรากฏชัด
3.อนุโลม>> โคตรภู          รู้ทางเดินของจิต จากเกิด จนดับ ในจิตแต่ละขณะชัด กำลังมีการส่งต่อให้ข้ามโคตรภู
4.มัคญาน>>ผลญาน         รู้ผลจากการเห็นการเกิดดับของรูปนาม  รู้สภาวะจิตใจอันเป็นผลที่เกิดจากวิปัสนาญาน (อารมณ์ปัจจุบันของโคตรภูบุคคล)
1 รอบการภาวนาแต่ละขณะของรูปนาม

การพิจารณาในโสฬสญาน จะเป็นการพิจารณาต่อเนื่องกัน เหตุจากญานหนึ่งส่งผลต่ออีกญานหนึ่ง ไม่ใช่หยุดพิจารณาที่แต่ละญาน แต่จิตสามารถรู้ได้ว่าขณะนั้นจิตอยู่ในขั้นตอนใด 1,2,3,4