....เมื่อข้ามรูปฌานได้ จะเคล้าเคลีย(วิตก วิจาร)อยู่กับ อากาสไม่สิ้นสุด สัมปชัญญะจะไม่ชัดแล้ว สติจะเป็นตัวจับอารณ์ จิตละเอียดเพิกอากาศ เห็นวิญญานในความว่าง มองวิญญานที่เกิดขึ้นมาไปทางไหน ซ้าย ขวา บน ล่าง หน้า หลัง ต่างก็อยู่ในความพังทั้งหมด ความละเอียดของจิตเพิกวิญญานเข้าอากิญ อยู่กับอากิญ ความไม่มีอะไรยิ่งชัดเจนขึ้นแม้กระทั่งตัวจิตผู้รู้เองต่างก็ตกอยู่ในความพัง จากนั้นจะเห็น สัญญา เวทนา เกิด ดับ ไม่ชัดเจน ขาดเป็นท่อนๆ จับไม่ได้ชัดว่าเป็นอารมณ์อะไร ก็จะเข้าเนวสัญญา จนถึงสุญญตสมาบัติ จิตจะรู้สึกอิ่ม อิ่มเอมในความว่าง ในความไม่มีอะไร อันเป็นการดำรงจิตอยู่ในอารมณ์ปัจจุบันอันวิเศษ
สุญญตสมาบัติ