ประเด็น "ลักษณะพระดำรัสการตรัสตำหนิของพระพุทธเจ้า"? (ตอนที่ 1)

ก่อนหน้าที่ผู้โพสต์จะโพสต์ประเด็นนี้
มีเพื่อนสมาชิกในกลุ่มเข้าใจว่า พระสารีบุตรยังโดนพระพุทธเจ้าตำหนิเลย

โดยยกหลักฐานในจาตุมสูตร ซึ่งในประเด็นนี้ผู้โพสต์ได้ชี้แจงไปแล้ว

ต่อไป ผู้โพสต์จะยกหลักฐานลักษณะพระดำรัสการตรัสตำหนิของพระพุทธเจ้า โดยมีหลักฐานต่อไปนี้

โดยจะขอยกตัวอย่างเรื่องพระสุทินน์มีเพศสัมพันธ์กับอดีตภรรยา จนอดีตภรรยาตั้งครรภ์

เมื่อข่าวการมีเพศสัมพันธ์กับอดีตภรรยาของพระสุทินน์แพร่สะพัดออกไป

เมื่อพระพุทธเจ้าทรงทราบความจึงได้เรียกประชุมสงฆ์



พึงสังเกตในเนื้อความของพระสูตรนี้

มีคำว่า "พระผู้มีพระภาคทรงติเตียนว่า ดูก่อนโมฆบุรุษ ฯลฯ"

ซึ่งคำว่า "การตำหนิติเตียน" ในฉบับบาลีใช้คำศัพท์ว่า "วิครหิ"

โดยศัพท์คำว่า วิครหิ มาจาก

วิ (บทหน้า) + ครห ธาตุ (ในความติเตียน) + อี ปัจจัย



และมีอีกคำนึงที่พระพุทธเจ้าทรงใช้ตรัสตำหนิผู้มิใช่พระอริยบุคคลว่า  "โมฆบุรุษ"

ในฉบับบาลีใช้คำศัพท์ว่า "โมฆปุริส"
โดยคำที่ขึ้นต้นว่า ดูก่อน... เป็นต้นนั้น เป็นคำอาลปนะ (คำร้องเรียก)

ซึ่งคำว่า "โมฆบุรุษ" แปลว่า

"บุรุษผู้ว่างแปลจากมรรคผล และนิพพาน โดยจะตรัสตำหนิผู้ที่ไม่ได้มรรคผลอะไรเลย

หรือถึงแม้ในอนาคตข้างหน้าจะสามารถเป็นพระอริยะขั้นใดขั้นหนึ่งก็ตาม

แต่ในขณะที่ทำผิดและถูกตำหนินั้นยังไม่ได้มรรคผลใด ๆ เลย พระพุทธเจ้าก็จะทรงตรัสเรียกว่า โมฆบุรุษเช่นกัน"


แหล่งอ้างอิงคัมภีร์อรรถกถาแปลภาษาไทย : https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=159&p=1&h=%E0%B9%82%E0%B8%A1%E0%B8%86%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%A9#hl