มา .. เรื่องนี้ได้คุยกันยาวแน่ครับ ...

วิธีที่จะช่วย จขกท. ที่ได้ผลและควรทำที่สุด ผมว่ามีวิธีเดียว คือ "ไปพบจิตแพทย์" ครับ แต่ก็เข้าใจว่าจะไปต่อคิว รพ. รัฐก็คงจะคิวยาว จะไปใช้ รพ.เอกชน ก็ราคาแพงเอาเรื่อง แต่ครั้นจะไม่ไปหาหมอเลย ผมว่ามีแต่จะแย่ลงและไม่เป็นผลดีต่อตัว จขกท. แน่นอน ดังนั้น สิ่งที่ผมอยากจะอธิบายให้ จขกท ฟังและให้คิดตามก่อน คือ "ทำไมต้องไปหาจิตแพทย์ และ แนวทางการรักษาคร่าวๆเป็นอย่างไรบ้าง" (ผมตอบจากประสบการณ์ที่ได้รับการรักษามาสิบกว่านะครับ ผิดถูกยังไง ขออภัยไว้ ณ ที่นี้ด้วย)

ก่อนอื่นเลย แนวทางการรักษานั้น ในทางการแพทย์แผนปัจจุบัน ถ้าจะให้แบ่งตามที่ผมเข้าใจ ผมขอแบ่งตาม "ผู้ทำการรักษา" ละกันนะครับ ซึ่งแบ่งหลักๆได้ 2 แนวทางหลัก คือ

1.จิตแพทย์ จะใช้การรักษาด้วยการวินิจัยฉัยอาการ แล้วรักษาด้วยยาเป็นหลัก คือการพยายามปรับเคมีในสมองให้ได้สมดุลย์มากที่สุด หลักการคือถ้าเปรียบอารามณ์ของเราเหมือนคลื่นวิทยุ มีขึ้นมีลงเป็นกราฟลูกคลื่น การที่อารมณ์เราผิดปกติไป คือขึ้นหรือลงเกินขอบกราฟไป หมอก็จะใช้ยาที่มีฤทธิ์กระตุ้นหรือกดอารมณ์เพื่อดึงให้อารมณ์กลับเข้ามาอยู่ในกรอบที่ถูกที่ควรให้ได้มากที่สุด (ตบขึ้น/ตบลง ให้เฉลี่ยแล้วอารมณ์สวิงน้อยที่สุด) นี่คือหลักการรักษาอาการในแบบของหมอนะครับ

2.นักจิตวิทยา มักจะใช้การรักษาด้วยการพูดคุยกับคนไข้ เพื่อพยายามเรียนรู้และเข้าใจสภาวะจิตใจของคนไข้ให้ได้มากที่สุด จากนั้นจึงทำการวิเคราะห์หาสาเหตุต้นตอของปัญหา แล้วค่อยเสนอทางแก้ไข ที่มักจะเป็นการปรับแก้เชิงพฤติกรรมบำบัด (คนไข้ต้องหัดและฝืนทำด้วยตนเอง โดยมีนักจิตวิทยาเป็นผู้แนะนำวิธีการที่ถูกต้อง)

ถ้าจะถามว่าทั้ง 2 ข้อ ข้อไหนรักษาได้ผลดีกว่า ? คำตอบคือ "มันต้องทำทั้งคู่ครับ จึงจะส่งเสริมกัน" อย่างการรักษาด้วยหมอเนี่ย ถ้าคุณกินยาอย่างเดียว แต่ไม่ได้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอะไรเลย ยังคงจมอยู่กับสภาพแวดล้อมแบบเดิมๆ ความทุกข์แบบเดิมๆ ผมว่าอย่างมากยาก็ทำให้แค่อาการไม่ทรุดมากไปกว่าเดิมครับ แต่ไม่สามารถหายได้แน่นอน ส่วนการรักษากับนักจิตวิทยาเนี่ย แน่นอนว่าเนื่องจากไม่ได้ใช้ยา มันจึงไม่ใช่การรักษาทางร่างกายโดยตรง ไม่ได้เปลี่ยนแปลงอะไรในตัวคุณโดยตรง แต่มันมีข้อดีที่มักจะกระตุกให้คุณฉุกคิดและมองเห็นต้นตอของปัญหาที่รบกวนจิตใจคุณได้ครับ โดยเฉพาะปัญหาในกลุ่มความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล เช่น ปัญหาความรัก ปัญหาครอบครัว ฯลฯ

ที่ผมเล่าตรงนี้ให้ฟังก่อน เพราะผมคิดว่า ถ้า จขกท. ยังไม่สามารถที่จะไปต่อคิวรอพบจิตแพทย์ได้เลยในทันที งั้นบางทีคุณอาจปรับเปลี่ยนลู่ทางการรักษาของคุณใหม่ ให้เหมาะกับตัวเอง แบบแก้ไขเหตุเฉพาะหน้าไปก่อนก็ยังดีครับ ดีกว่าจมอยู่กับปัญหาแล้วไม่แก้ไขอะไรเลยซ้ำไปทุกๆวัน มันจะเฉาเอาเสียเปล่าๆ ถ้าโอกาสพบหมอยังไม่มี คุณอาจลองไปหานักจิตวิทยาก่อนมั๊ย (แต่ผมแจ้งให้ทราบก่อนแล้วนะ ว่ามันจะไม่ได้ทำให้คุณอาการดีขึ้นในแบบที่หมอทำ ดังนั้นสิ่งที่คุณควรคิดให้ได้ก่อน คือคุณจะวางแผนรักษาตัวเองอย่างไรดี ในสถานการณ์ที่มันไม่พร้อมเช่นนี้) หรือถ้าไม่สะดวกเดินทาง อาจจะลองพวกสายด่วนปรึกษาปัญหาสุขภาพจิตดูก่อนมั๊ย (ซึ่งแน่นอนว่า จุดประสงค์ในการโทร ไม่ใช่เพื่อให้เขาบอกคุณว่าต้องแก้ปัญหายังไง แต่จะออกแนวเหมือนว่าให้เขาช่วยเรียบเรียงปัญหาของคุณที่มีอยู่ในตอนนี้มากกว่า) ผมพูดตรงนี้ "เพราะว่าคนส่วนหนึ่งยังไม่เข้าใจจุดประสงค์ของเครื่องมือในการรักษาปัญหาสุขภาพจิตชนิดต่างๆ พอไปใช้บริการแล้วไม่ได้ดั่งใจ ก็โพสด่าว่าเจ้าหน้าที่ทำงานไม่ได้เรื่อง" ซึ่งจริงๆแล้วมันไม่ใช่ แต่มันเป็นเพราะเขาใช้มันไม่ถูกวิธีมากกว่าครับ

แล้วถามว่า ที่พูดมาทั้งหมดจะช่วย จขกท. ได้อย่างไร คำตอบก็คือ ผมคิดว่าในสถานการณ์เช่นนี้ ที่ จขกท. เริ่มมีความคิดถึงการตายเข้ามาในหัวแล้ว การได้รับยารักษาในปริมาณที่เหมาะสมถือเป็นทางออกที่ดีที่สุด แต่ในเมื่อมันยังไปถึงทางออกนั้นไม่ได้ในทันที  และเท่าที่ผมก็เคยตกอยู่ในสถานการณ์ที่ตัดสินใจจะจบชีวิตตัวเองมาก่อน ผมรู้สึกได้ว่า คนที่คิดจะเลือกความตายเป็นตัวเลือก จริงๆแล้วเขาไม่ได้อยากเลือกมันหรอก แต่เขาแค่กำลัง 1.ตกอยู่ในอาการวิตกกังวลจนมองตัวเลือกอื่นไม่เห็น/ไม่ทั่ว และ 2.มองไปที่ทางเลือกอื่นแล้วมันติดเงื่อนไขไปหมด ทั้งที่จริงๆแล้วเงื่อนไขหลายๆอันที่ติด ก็ถอดออกได้ไม่ยาก ขอเพียงแค่มีเวลาคิดไตร่ตรองให้มากกว่านี้อีกหน่อย (ซึ่งตอนนั้นเรามักจะรู้สึกไม่เหลือเวลาอีกแล้ว)

ฉะนั้น หาก จขกท ยังพอจะมีสติและยังอยากจะหายอยู่บ้าง สิ่งที่ผมจะสามารถแนะนำคุณได้ก็คือ 1.ไปต่อคิวจิตแพทย์ รพ. ที่คุณสะดวกเดินทางได้บ่อยๆ (เพราะโรคนี้รักษากันยาวครับ) 2.ระหว่างนี้คุณก็คงต้องรักษาด้วยตัวเองไปก่อน ไม่ว่าจะใช้วิธีใดก็ตาม เช่น จะใช้นักจิตวิทยาช่วยวิเคราะห์ปัญหาแล้วคุณมาปรับพฤติกรรมเอาเอง หรือหากิจกรรมอย่างอื่นทำเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจ หรือบางคนอาจจะไปศึกษาธรรมะ ฯลฯ แล้วแต่ที่คุณสะดวกเลยครับ 3.ส่วนเรื่องความคิดเรื่องจะจบชีวิตตัวเอง อันนี้ผมว่าคุณก็คงเข้าใจครับว่ามันเป็นสิ่งที่ไม่ควรทำ แต่จะให้ใครมาบอกยังไงถ้าใจเรามันยังดาวน์มันก็คงยังมีสิ่งนี้อยู่เรื่อยๆ (อันนี้ผมพอจะเข้าใจ) ฉะนั้น คุณต้องเรียนรู้เองที่จะหักล้างความคิดนี้ด้วยตัวคุณเอง เพราะถ้าหักล้างสำเร็จได้ครั้งนึงแล้ว คุณจะมีภูมิคุ้มกันได้เองครับ แล้วคราวหน้าจะเป็นยากขึ้นครับ