(คติธรรม หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน)
*** ความทุกข์เกิดจากอะไร ?
 "ความทุกข์ไม่เกิดมาจากอะไร ไม่เกิดมาจากสถานที่ บุคคล หรือรูป เสียง กลิ่น รส เครื่องสัมผัสใดๆทั้งสิ้น ถ้าจิตไม่ไปยึดไปเหนี่ยว
ไม่ไปนำอารมณ์นั้นๆมาเกี่ยวข้องวุ่นวายตัวเองหรือก่อกวนตัวเอง นอกจากจิตนี้ไปยุ่งเท่านั้นเอง สิ่งทั้งหลายจึงเป็นเหมือนข้าศึก
ความจริงความคิดของตนเองเป็นข้าศึกต่อตัวเองต่างหาก ไม่ใช่รูปมาเป็นข้าศึก หรือเสียง กลิ่น รส เครื่องสัมผัสมาเป็นข้าศึก
แต่อารมณ์ของจิตที่คิดเรื่องรูป เสียง กลิ่น รส เครื่องสัมผัส ซึ่งอยู่ที่ไหนก็ไม่ทราบ แต่อารมณ์นั้นเกิดขึ้นจากใจ รับทราบกันอยู่ที่ใจ
แล้วก็เสวยอารมณ์ของตนอยู่กับความคิดนั้นๆ ผลจึงเป็นความเดือดร้อนวุ่นวายเข้ามา
มีเท่านี่การปฏิบัติหลักใหญ่มีอยู่เท่านี้จริงๆ คิดถึงรูปจะเป็นรูปหญิงรูปชายก็ตาม ซึ่งเคยได้เห็นได้ยินผ่านมาแล้ว
ไม่ทราบว่ารูปนั้นอยู่ที่ไหนในขณะที่คิดแต่เราก็เอาภาพที่เคยเห็นนั่นแหละ มาเป็นอารมณ์ของใจจึงเป็นเหมือนภาพนั้นคนนั้นอยู่กับเรา
ความจริงอารมณ์ต่างหากอยู่กับเรา เกิดขึ้นจากเราอยู่กับเรา กวนจิตใจเราให้เดือดร้อน ไม่ใช่รูปนั้น ไม่ใช่เสียงนั้น
แต่เป็นอารมณ์ที่เกิดจากจิตใจโดยไปยึดเอาสิ่งที่เคยได้เห็นได้ยินนั้น มาคิดมาปรุงทำให้วุ่นวายอยู่ตลอดเวลา