จริตไม่ได้หมายถึง ผู้ปฎิบัติชอบอันไหนก็ทำอันนั้น

จริตแท้จริงแล้วหมายถึง อุปนิสัยที่เหมาะที่จะทำกรรมฐานกองไหน หรือกรรมฐานกองไหนที่อนุกูลกับบุคคลนั้น

เมื่อรู้กรรมฐานที่เหมาะสมแล้ว จากนั้นค่อยหาว่าวิธีที่ถูกควร จะทำอย่างไร?



ที่มาภาพ: หนังสือ พุทธธรรมฉบับขยายความ ป.ประยุตโต หน้า 855

อธิบายความ ในกรรมฐานที่พระพุทธองค์ทรงตรัสสอนนั้นมีลักษณะเฉพาะของแต่ละกอง ท่านเจ้าคุณประยุทธ์ ได้บรรยายตามตารางนี้ สรุปความได้ว่า

1.กสิณ 10

วรรณกสิณหรือกสิณสี เหมาะกับจริต โทสะจริต ขั้นความสำเร็จ ฌาน 1-4

กสิณอื่นๆ เหมาะกับจริต ทุกๆจริต ขั้นความสำเร็จ ฌาน 1-4

2.อสุภะ 10 เหมาะกับจริต ราคะจริต ขั้นความสำเร็จ ฌาน 1

3.อนุสติ 10

อนุสติ 6 ข้อแรก เหมาะกับจริต สัทธาจริต ขั้นความสำเร็จ อุปจารสมาธิ(สมาธิขั้นกลาง)

อุปสมานุสติเหมาะกับจริต พุทธจริต ขั้นความสำเร็จ อุปจารสมาธิ(สมาธิขั้นกลาง)

มรณสติเหมาะกับจริต พุทธจริต ขั้นความสำเร็จ อุปจารสมาธิ(สมาธิขั้นกลาง)

กายคตาสติเหมาะกับจริต ราคะจริต ขั้นความสำเร็จ ฌาน 1

อานาปานสติ เหมาะกับจริต โมหะจริตและวิตกจริต ขั้นความสำเร็จ ฌาน 1-4

4.อัปปมัญญา 4

เมตตา,กรุณา,มุฑิตา เหมาะกับจริต โทสะจริต ขั้นความสำเร็จ ฌาน 1-3

อุเบกขา เหมาะกับจริต โทสะจริต ขั้นความสำเร็จ ฌาน 4

5.อาหาเรปฎิกูลสัญญา เหมาะกับจริต พุทธจริต ขั้นความสำเร็จ อุปจารสมาธิ(สมาธิขั้นกลาง)

6.จตุธาตุววัฏฐาน เหมาะกับจริต พุทธจริต ขั้นความสำเร็จ อุปจารสมาธิ(สมาธิขั้นกลาง)

7. อรูปฌาน 4 เหมาะกับจริต ทุกๆจริต ขั้นความสำเร็จ เทียบเท่าฌาน4 โดยต่อยอดและละรูปนิมิต จากฌาน 4 ใน กสิณ 10 กองใดกองนึงอันเป็นไปตามลำดับ อรูปฌาน 1-4

ที่มาคำบรรยาย: aero1.bloggang.com

หนทางสู่การปฏิบัติ