บางคนรู้แล้วบางคนยังไม่รู้
ว่าวิญญาณไม่ใช่ ผี เทวดา ผมยาวชุดขาวตามในหนัง หรือร่างโปร่งแสง ที่เมื่อตายก็ออกจากร่าง

"วิญญาณ" หรือจิตหรือมโน อันเดียวกัน  มันคือนามที่ไม่มีรูปร่าง มีหน้าที่แค่ "รู้" เท่านั้น
รู้อะไร รู้รูป เสียง กลิ่น รส กายสัมผัส และการคิด
รู้ผ่านช่องทางคือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และ ใจ

ระบบการทำงานของวิญญาณ คือ
เมือวิญญาณดวงหนึ่ง รู้อะไรสักอย่าง แล้วอยากจะไปรู้สิ่งอื่นต่อ
วิญญาณที่รู้เรื่องเก่า ต้องดับก่อน แล้วจะไปเกิดในการรับรู้เรื่องใหม่
วิญญาณจึงเกิดดับ เกิดดับ ตลอดวันตลอดคืน เหมือนที่พระพุทธเจ้าได้ทรงบัญญัติเอาไว้

รู้เรื่องนี้แล้วได้อะไร
ผู้ที่รู้เรื่องนี้สามารถนิพพานได้เลย
เพราะการเกิดใหม่ต้องอาศัยวิญญาณในการเข้าไปรู้ภพใหม่เพื่อการเกิดต่อไป
ก็ท่าเมื่อตอนเราตาย เราไม่เข้าไปรู้ภพใหม่ ส่วนภพเก่าก็ละทิ้งแล้ว
ก็เท่ากับการเกิดในโลกนี้และโลกหน้าย่อมไม่มีอีก จิต "หลุดพ้นแล้วด้วยดี" นั้นคือนิพพาน

เพียงเท่านี้ก็ทำให้เรารู้แล้วว่า ความหมายของ "วิญญาณ" นั้น ห่างใกลจากในหนัง ในความคิดเดิมๆของเราอย่างสิ้นเชิง
คนที่รู้เรื่องนี้ก่อน จะมีแค่ พระอรหัตตสัมมาสัมพุทธเจ้า กับพระปัจเจกพุทธเจ้า เท่านั้น  
พระอรหัตตสัมมาสัมพุทธเจ้า จะประกาศที่หลังในเรื่องเหล่านี้
แต่พระปัจเจกจะไม่มีการประกาศธรรม.