อวิชชามันฉลาดหลอกให้จิตหลงยึดขันธ์ 5 คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เป็นตัวเราของเรา คนทั่วไป 90% ที่ไม่ได้ศึกษาหลงยึดว่า รูป (กาย) เป็นตัวเรา เป็นจิต นักท่องตำราที่ขาดการปฏิบัติหลงยึดวิญญาณเป็นตัว

เป็นที่ถกเถียงกันไม่จบไม่สิ้นระหว่างฝ่ายปริยัติที่ขาดการปฏิบัติ กับครูบาอาจารย์ที่เชี่ยวชาญทั้งปริยัติ ปฏิบัติและปฏิเวธ เช่น สมเด็จญาณ ประธานสังคายนาครั้งที่ 11 และองค์หลวงตามหาบัว ปริยัติที่ขาดการปฏ

ตอนผมบวชเป็นพระศึกษาธรรมกับหลวงปู่จันทร์เรียน วัดถ้ำสหายเมื่อปี 2559 ผมปฏิบัติอานาปานสติจนถึง ฌาน 4 เห็นขันธ์ 5 ไม่ใช่เรา เป็นธาตุ 4 คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ มาประชุมกัน เกิดขึ้นและแตกสลายไป โดยไม่เคยท่องตำร

พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า “อานาปานสติ อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้วย่อมมีผลมากมีอานิสงส์มาก ภิกษุที่เจริญอานาปานสติแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมบำเพ็ญสติปัฏฐาน ๔ ให้บริบูรณ์ได้” เมื่อเจริญอานาปานสต

หลายคนสงสัย ถ้าอยู่ในฌานสามารถเจริญวิปัสสนาได้หรือไม่? พระพุทธเจ้าทรงตรัสชัดเจนในพระไตรปิฏกฃว่า ขณะจิตเจริญสมาธิอยู่ในรูปฌาน 1 - อรูปฌาน 4 สามารถเจริญวิปัสสนาให้เห็นอาการเกิด-ดับของขันธ์ 5 เป็นไปตาม

หลายคนตั้งคำถามว่า จิต คือ เรา หรือไม่?? พระอาจารย์สุชาติ สอนเหมือนพระพุทธเจ้าเป๊ะ ว่าจิต คือ เรา พระอรหันต์ไม่สอนธรรมคลาดเคลื่อนจากพระพุทธเจ้า ใจ (จิต) ไม่ดับ ร่างกายจะดับก็ดับไป แต่ใจยังเป็นอกาลิโ

ถ้าไม่ปฏิบัติขจัดกิเลส อวิชชาให้หมดสิ้น จะไม่เห็นธรรมตามความเป็นจริง จิตปุถุชนถูกเคลือบด้วยอวิชชา จนมืดบอดดำสนิท ทำให้หลงขันธ์ 5 เป็นตัวเป็นตน เป็นจิต จิตหลอมรวมกับวิญญาณและกายรวมเป็นเนื้อเดียวกัน วิ