กรณีที่ผู้นับถือศาสนาพุทธ ฝ่ายเถรวาท อธิบายภาวะนิพพาน ว่า...
...นิพพาน มีสภาวะเป็นอนัตตา เป็นสุขสูงสุดคือความสงบ ไม่ใช่สุขอย่างโลก ไม่ใช่ทุกข์ ไม่ใช่การมา ไม่ใช่การไป ไม่ใช่สถานที่ คือความหยุดโดยสมบูรณ์
สิ้นสุดความเปลี่ยนแปลงจึงคงอยู่ในสภาพเดิมหรือ เป็น ตถตา (ความเป็นเช่นนั้นเอง) ไม่มีการปรุงแต่งใดๆ เป็น
สุญญตา (ความว่าง) ธรรมธาตุของนิพพานนั้นจึงเป็น
ธาตุว่าง...
********************
...กรณีผู้บรรลุนิพพานยังมีชีวิตอยู่ (สอุปาทิเสสนิพพาน) ไม่สงสัย เพราะคงหมายถึง สภาวะจิตที่สะอาด สว่าง สงบ---จิต/วิญญาณก็ครองร่างอยู่ โดยไม่มีกิเลสโลภะ โทสะ โมหะ ไม่ปรุงแต่งโน่นนี่นั่น
********************
คำถาม ?
...ที่สงสัย ก็คือ
ภายหลังจากผู้บรรลุนิพพานเสียชีวิต (อนุปาทิเสสนิพพาน) จิต/วิญญาณของท่านอยู่ในภาวะ/ลักษณะอย่างไร ?
- ถ้าบอกว่า มีอยู่ ก็จะเป็นอัตตา (ซึ่งฝ่ายเถรวาทไม่ยอมรับ) ?
- ถ้าบอกว่า มีอยู่ แต่มีอยู่แบบอนัตตา...ก็ไม่น่าจะถูก เพราะ การมีอยู่แบบอนัตตา (ไร้ตัวตน, ไร้แก่นสารสาระ, ไม่มีเนื้อแท้) ไม่น่าจะใช่จิตที่บรรลุนิพพาน ?
- ถ้าบอกว่า จิต/วิญญาณไม่มีอยู่ หยุดโดยสิ้นเชิง ไม่มีการปรุงแต่ง เป็น
สูญญตา/ศูนยตา ว่างเปล่า...อธิบายแบบนี้ มันก็จะดูคล้าย ๆ กับการสูญหายไปจากโลก จากจักรวาลนี้เลย ดับสิ้น หมดสิ้น ไม่มีอะไรเลย...พระอรหันต์ตายแล้ว
จิตสูญหายไปเลย ตายแล้วสูญ ไม่เหลืออะไรเลย !? เหมือนสภาวะ
สูญญากาศสมบูรณ์ (ช่องว่าง/ความว่างที่ไม่มีอะไรเลย)
...ท่านมีความเห็นยังไง สำหรับปัญหานี้ (ปัญหาจิตของพระอรหันต์ภายหลังจากเสียชีวิต) ?
สูญญตา/ศูนยตา (ความว่าง) ในทางศาสนา เหมือนกันหรือต่างกันกับ สูญญากาศ (ความว่างเปล่า) ในทางวิทยาศาสตร์ ?
...นิพพาน มีสภาวะเป็นอนัตตา เป็นสุขสูงสุดคือความสงบ ไม่ใช่สุขอย่างโลก ไม่ใช่ทุกข์ ไม่ใช่การมา ไม่ใช่การไป ไม่ใช่สถานที่ คือความหยุดโดยสมบูรณ์สิ้นสุดความเปลี่ยนแปลงจึงคงอยู่ในสภาพเดิมหรือ เป็น ตถตา (ความเป็นเช่นนั้นเอง) ไม่มีการปรุงแต่งใดๆ เป็นสุญญตา (ความว่าง) ธรรมธาตุของนิพพานนั้นจึงเป็นธาตุว่าง...
********************
...กรณีผู้บรรลุนิพพานยังมีชีวิตอยู่ (สอุปาทิเสสนิพพาน) ไม่สงสัย เพราะคงหมายถึง สภาวะจิตที่สะอาด สว่าง สงบ---จิต/วิญญาณก็ครองร่างอยู่ โดยไม่มีกิเลสโลภะ โทสะ โมหะ ไม่ปรุงแต่งโน่นนี่นั่น
********************
คำถาม ?
...ที่สงสัย ก็คือ ภายหลังจากผู้บรรลุนิพพานเสียชีวิต (อนุปาทิเสสนิพพาน) จิต/วิญญาณของท่านอยู่ในภาวะ/ลักษณะอย่างไร ?
- ถ้าบอกว่า มีอยู่ ก็จะเป็นอัตตา (ซึ่งฝ่ายเถรวาทไม่ยอมรับ) ?
- ถ้าบอกว่า มีอยู่ แต่มีอยู่แบบอนัตตา...ก็ไม่น่าจะถูก เพราะ การมีอยู่แบบอนัตตา (ไร้ตัวตน, ไร้แก่นสารสาระ, ไม่มีเนื้อแท้) ไม่น่าจะใช่จิตที่บรรลุนิพพาน ?
- ถ้าบอกว่า จิต/วิญญาณไม่มีอยู่ หยุดโดยสิ้นเชิง ไม่มีการปรุงแต่ง เป็นสูญญตา/ศูนยตา ว่างเปล่า...อธิบายแบบนี้ มันก็จะดูคล้าย ๆ กับการสูญหายไปจากโลก จากจักรวาลนี้เลย ดับสิ้น หมดสิ้น ไม่มีอะไรเลย...พระอรหันต์ตายแล้วจิตสูญหายไปเลย ตายแล้วสูญ ไม่เหลืออะไรเลย !? เหมือนสภาวะสูญญากาศสมบูรณ์ (ช่องว่าง/ความว่างที่ไม่มีอะไรเลย)
...ท่านมีความเห็นยังไง สำหรับปัญหานี้ (ปัญหาจิตของพระอรหันต์ภายหลังจากเสียชีวิต) ?