จิต วิญญาณ มโน

คือสภาพรู้ ที่ไปรู้สภาพที่ถูกรับรู้

นั่นคือ นามในขันธ์ห้า

พระพุทธองค์ตรัสชัดเจนว่า ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา

ไม่เที่ยงเพราะ จิตเกิด ( มี ) เพราะสิ่งอื่นเกิด

จิตไม่เกิด ( ดับ ) เพราะสิ่งอื่นไม่เกิด

จิตเกิด เพราะ อวิชชา สังขาร เกิด

จิตดับ เพราะอวิชชา สังขารดับ

ตามปฎิจจสมุปทบาท ซึ่งเป็นสัจจสภาวะธรรม ที่พระองค์ทรงตรัสรู้

สังขาร อันคือเครื่องปรุงแต่งจิต แบ่งได้ทั้งรูป และนาม

รูปคือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย

นามคือ เวทนา สัญญา สังขาร หรือคือเจตสิก

จิตเกิดดับที่รูป คือ เกิดที่ตา หู จมูก ลิ้น กาย และจิตเกิดที่ไหนย่อมดับที่นั่น

จิตเกิดขึ้นที่ตา ตั้งอยู่ และดับไป ( ที่ตา )

จิตดับที่ตา มาเกิดที่หู ตั้งอยู่ ดับไป ( ที่หู )

หมุนเวียนเกิดดับไม่มีสิ้นสุด

เช่นเดียวกันกับที่เกิดดับที่นามคือ เวทนา สัญญา สังขาร

หรือเจตสิกทั้ง 52

ผู้มิได้สดับ ย่อมเกิดสัญญาวิปลาส อันได้แก่

เห็นทุกข์เป็นสุข

เห็นสิ่งอันเป็นปฎิกูลว่าไม่เป็นปฎิกูล

เห็นสิ่งไม่มีตัวตน ( รูป นาม ) ว่ามีตัวตน

ฯลฯ

จิตเที่ยง ไม่เกิดดับ

ย่อมไม่มี และไม่ใช่พุทธ