พระองค์ทรงค้นพบอริยสัจสี่ ทรงทำมรรคจนเห็นไฟราคะ (ความอยาก) ไฟโทสะ (ความโกรธ) ไฟโมหะ (ความหลง,ความกลัว) ไฟที่ว่านี้คือ เห็นเลือดสูบฉีดไปทั่วร่างกาย เห็นด้วยตาเปล่า (ลืมตา) มองทะลุเสื้อผ้า เนื้อหนัง และทำมรรคต่อจนเข้าอานาปานสติ ทรงสำเร็จพระนิพพานด้วยอาณาปานสติ (ทำสติด้วยลมปราณ) จิตที่สงบตั้งมั่นย่อมเห็นทุกอย่างตามความเป็นจริง และหยั่งให้เกิดความสงบสุข ไร้ธุลีกิเลสใดๆ ตรัสรู้เป็นองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า