ตา หู จมูก ลิ้น กาย เมื่อเจริญกรรมดี อารมณ์ที่จิตรับรู้ ก็เป็นอารมณ์ที่เป็นสุข เป็นกุศลจิต เมื่อร่างกายแตก จิตย่อมไปสู่สวรรค์
ตา หู จมูก ลิ้น กาย เมื่อเจริญกรรมชั่ว อารมณ์ที่จิตรับรู้ ก็เป็นอารมณ์ที่เป็นทุกข์ เป็นอกุศลจิต เมื่อร่างกายแตก จิตย่องไปสู่นรก
ทำเหตุเช่นใด ได้ผลเช่นนั้น ไม่มีผู้ใดหนีกฏของธรรมชาตินี้ไปได้ เพราะจิตเป็นธรรมชาติรู้อารมณ์ ไม่ว่าทั้งอารมณ์กุศล และ อารมณ์อกุศล
จิตก็ทำหน้าที่รู้โดยอัตตโนมัติ จิตที่ทำหน้าที่รู้นี้ ผู้ที่มีญาณวิเศษ ย่อมเห็นได้ เห็นการอุบัติ จุติของสัตว์ทั้งหลาย จึงยอมรับลงไปว่า สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม เพราะธรรมชาติมันเป็นเช่นนี้ ทำเหตุเช่นใด รับผลเช่นนั้น ไม่อาจหลบหรือหลีกหนีได้ เพราะจิตทำหน้าที่รู้ ทั้งกุศล และ อกุศล เหมือนเป็นโรงงานใหญ่ ทำหน้าที่สร้างภพ-ชาติ ผู้ที่จะเข้ามาเห็นการทำงานของมันได้อย่างแจ่มแจ้ง ต้องเป็นพระอนาคามีเท่านั้น เมื่อพระอนาคามีท่านมาเห็นจิตอย่างแจ่มแจ้ง ท่านก็ทำลายจิตลงสู่พระไตรลักษณ์ ทำลายผู้ที่รู้ในสิ่งทั้งหลาย ตัวผลิตภพผลิตชาติ เมื่อท่านฟาดตัวจิตที่ผ่องใสพินาจลงไปได้ วิมุติก็บังเกิด โรงงานผลิตกรรมก็หยุดหมุน เห็นแจ้งด้วยใจตนนั้นเทียว ว่าชาติสิ้นแล้ว ภพใหม่ไม่มีอีก อ่านมาถึงตอนนี้ อย่าเข้าใจว่า จขกท เป็นพระอรหันต์เด็ดขาด!!! จขกท เป็นเพียงนักศึกษา ไม่ใช่พระอรหันต์