องค์กรของรัฐที่เป็นอิสระ เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการปฏิรูปการเมือง

"องค์กรของรัฐที่เป็นอิสระ"เกิดมาตามที่ประชาชนต้องการให้บัญญัติไว้ในรัฐธรรรมนูญฉบับประชาชน พ.ศ. 2540 แล้วใช้ต่อเนื่องมาในรัฐธรรมนูญฉบับปี พ.ศ. 2550 เพื่อทำงานอย่างอิสระในนามรัฐ โดยมิให้รัฐบาลแทรกแซง องค์อิสระเกิดขึ้นเพื่อให้เป็นอิสระจากรัฐบาลที่ทุจริตคดโกงและลุแก่อำนาจที่ปรากฏก่อนปี 2540 จึงเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการปฏิรูปการเมืองในปี 2540 ที่ให้องค์กรอิสระมาจากคัดเลือกและแต่งตั้งโดยวุฒิสภา ซึ่งเป็นวุฒิสภาที่มาจากการเลือกตั้งโดยตรงจากประชาชน ทำนองเดียวกันกับที่รัฐบาลมาจากสภาผู้แทนราษฎรที่มาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชนเช่นกัน
เมื่อถึงเวลาใดที่รัฐบาลโปร่งใสบริสุทธิ์ ไม่ทุจริตคอรัปชั่น เป็นที่ไว้วางใจของพลเมืองได้ในระยะยาว ก็สามารถแก้ไขรัฐธรรมนูญยกเลิกองค์กรอิสระได้

รัฐบาลที่ซื่อสัตย์โปร่งใสไม่ทุจริตคอรัปชั่นและไม่ลุแก่อำนาจย่อมจะพอใจที่มีองค์กรอิสระมาช่วยงาน
รัฐบาลที่ทุจริตคดโกงและลุแก่อำนาจ ไม่คำนึงถึงประโยชน์ของประชาชน แต่เห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนและพรรคการเมืองของตนก็จะถูกองค์กรอิสระช่วยถ่วงดุลย์ให้ประชาชนมีที่พึ่งอีกทางหนึ่ง

ศาลรัฐธรรมนูญ, ศาลปกครอง, ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรตำแหน่งทางการเมือง จึงเกิดขึ้นแต่แรกเริ่มตามรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน ปี 2540 โดยเหล่า สสร.นำแบบอย่างมาจากรัฐธรรมนูญในยุโรปและบางประเทศในเอเชีย
องค์กรฯอิสระในปัจจุบันมาจากวุฒิสถาที่มีทั้งที่มาจากการเลือกตั้งโดยตรงและแต่งตั้ง ขณะเดียวกันก็มีอำนาจแทรกแซงจากฝ่ายนักการเมืองพรรคต่างๆทั้งรัฐบาลและฝ่ายค้าน ทำให้องค์กรอิสระเริ่มถูกวิจารณ์เชิงลบมากขึ้น

การตำหนิวิพากษ์องค์กรฯอิสระโดยท่านนายกรัฐมนตรียิ่งลักษณ์ ชินวัตร นับเป็นการวิพากษ์วิจารณ์ที่รุนแรงที่สุดอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน

สมเกียรติ อ่อนวิมล
สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ
จังหวัดสุพรรณบุรี
พ.ศ. 2540

ที่มา แนวหน้า