ผมมีความสงสัยมานานแล้วในเรื่อง "วิญญาณ" ในปฏิจจสมุปบาท
ผมเห็นว่าในปฏิจจฯ มีกล่าวถึง "วิญญาณ" ที่ชัดเจนอยู่ 2 ช่วงด้วยกัน
คือ วิญญาณ ตรงสังขารเป็นปัจจัยให้เกิดวิญญาณ
และ วิญญาณ ตรงผัสสะ (= อายตนะภายใน + อายตนะภายนอก + วิญญาณ)
ซึ่งตามหลักฐานในพระไตรปิฎก แสดงไว้ว่าวิญญาณทั้ง 2 แห่ง คือ วิญญาณ 6
หรือวิญญาณทางตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ โดยใช้คำในแบบเดียวกันเลย
จึงเป็นที่มาของคำถามว่า "วิญญาณ" ทั้ง 2 แห่ง มีความหมายเป็นอย่างเดียวกันเลย ใช่หรือไม่ ?
หากไม่เหมือนกัน จะอธิบายว่าอย่างไรดีครับ ?
สงสัยเรื่อง "วิญญาณ" ในปฏิจจสมุปบาท
ผมเห็นว่าในปฏิจจฯ มีกล่าวถึง "วิญญาณ" ที่ชัดเจนอยู่ 2 ช่วงด้วยกัน
คือ วิญญาณ ตรงสังขารเป็นปัจจัยให้เกิดวิญญาณ
และ วิญญาณ ตรงผัสสะ (= อายตนะภายใน + อายตนะภายนอก + วิญญาณ)
ซึ่งตามหลักฐานในพระไตรปิฎก แสดงไว้ว่าวิญญาณทั้ง 2 แห่ง คือ วิญญาณ 6
หรือวิญญาณทางตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ โดยใช้คำในแบบเดียวกันเลย
จึงเป็นที่มาของคำถามว่า "วิญญาณ" ทั้ง 2 แห่ง มีความหมายเป็นอย่างเดียวกันเลย ใช่หรือไม่ ?
หากไม่เหมือนกัน จะอธิบายว่าอย่างไรดีครับ ?