ปริจเฉทที่ ๖ อสุภกัมมัฏฐานนิเทศ
อสุภะ ๑๐
[๑๐๒) ก็แหละ ในอสุภะอันปราศจากวิญญาณที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ใน ลำดับแห่งกสิณนั้น มี ๑๐ ประการ คือ อุทธุมาตกะ ๑ วินีลกะ ๑ วิปุพพกะ ๑ วิจฉัททกะ ๑ วิกขาขิตกะ ๑ วิกขิตตกะ ๑ หตวิกขิตตกะ ๑ โลหิตกะ ๑ ปุฬวกะ ๑ อัฏฐิกะ
๑. อธิบายอุทธุมาตกอสุภะ
อสุภะที่ชื่อว่า อุทธุมาต เพราะเป็นของพองขึ้น โดยที่มันอืดขึ้น ๆ ตามลำดับ นับแต่สิ้นชีวิตไป มีอาการเหมือนลูกหนังที่พองขึ้นด้วยลม อุทธุมาต ศัพท์นั่นเอง ได้รูปเป็นอุทธุมาตก อีกอย่างหนึ่ง อสุภะที่พองขึ้นอย่างน่าเกลียด เพราะเป็นสิ่งที่ ปฏิกูล ฉะนั้นจึงชื่อว่า อุทธุมาตก คำว่า อุทธุมาตกะ นี้เป็นชื่อของซากศพ เห็นปานดังนั้น แปลว่า ซากศพที่พองอืดขึ้นอย่างหนึ่ง ซากศพที่พองอย่างน่าเกลียด อย่างหนึ่ง
๒. อธิบายวินีลกอสุภะ
อสุภะที่มีสีเขียวคละไปด้วยสีต่าง ๆ เรียกว่า วินีล วินีล ศัพท์นั่นเอง ได้รูป เป็น วินีลก แปลว่า อสุภะมีสีเขียวคละไปด้วยสีต่าง ๆ อีกอย่างหนึ่ง อสุภะมีสีเขียว น่าเกลียด เพราะเป็นสิ่งที่ปฏิกูล ฉะนั้นจึงชื่อว่า วินีลก แปลว่า อสุภะมีสีเขียว น่าเกลียด คำว่า วินีลกะ นี้เป็นชื่อของซากศพที่มีสีแดงในที่ ๆ มีเนื้อหนา มีสีขาว ในที่ ๆ มันบ่มหนอง และโดยมากมีสีเขียวเป็นดังคลุมผ้าสีเขียวไว้ ในที่ ๆ เขียว
10-1995 (0315-0342)B
315
1/5/11, 2:11 AM
IL