หลังจากที่เมืองละโว้ถูกผนวกเข้ากับอาณาจักรศรีวิชัย กษัตริย์เมืองละโว้จึงยกกองทัพเข้ายึดเมืองหริภุญชัยจากกษัตริย์เชื้อสายของพระนางจามเทวีและสถาปนาราชวงศ์ใหม่ปกครองสืบมาจนถึงรัชสมัยของ "พญาอาทิตยราช" จึงยกทัพไปชิงเมืองละโว้คืนจากอาณาจักรศรีวิชัย ฝ่ายพญาละโว้ไม่อยากเสียกำลังพลไปกับการทำศึกจึงเสนอให้พญาอาทิตยราชทำสงครามแบบธรรมยุทธด้วยการสร้างเจดีย์แข่งกัน แต่เจดีย์ต้องสูงกว่ายอดต้นยางนา หากฝ่ายใดสร้างเสร็จทีหลังจะต้องยอมตกเป็นเชลยของฝ่ายที่สร้างเสร็จก่อน เมื่อถึงยามเช้าของวันขึ้น 15 ค่ำ กองกำลังของทั้งสองฝ่ายจึงเริ่มขนก้อนอิฐมาสร้างเจดีย์แข่งกัน  ฝ่ายกองทัพเมืองหริภุญชัยมีกำลังมากกว่าจึงได้เปรียบ พญาละโว้เกรงว่าฝ่ายตนจะแพ้จึงใช้อุบายนำใช้ไม้สานขึ้นเป็นเจดีย์และฉาบด้วยดินให้ดูคล้ายกับเจดีย์ที่สร้างเสร็จแล้ว วันรุ่งขึ้นพญาอาทิตยราชซึ่งอยู่นอกกำแพงเมืองเห็นเจดีย์ของฝ่ายพญาละโว้สร้างเสร็จภายในคืนเดียวจึงยกทัพหนีกลับเมืองหริภุญชัย ไพร่พลจากเมืองหริภุญชัยที่หนีไม่ทันต่างถูกจับไปเป็นเชลย พญาละโว้ส่งกองทัพติดตามไปประชิดเมืองหริภุญชัยทางด้านตะวันออกและส่งพระราชสาส์นให้พญาอาทิตยราชยอมออกมาทำสงคราม พญาอาทิตยราชจึงเสนอให้กองทัพเมืองละโว้ขุดสระน้ำด้านละร้อยวาโดยใช้ด้ามหอกด้ามดาบ หากฝ่ายใดสร้างเสร็จทีหลังจะต้องยอมตกเป็นเชลยของฝ่ายที่สร้างเสร็จก่อน ฝ่ายเมืองหริภุญชัยแอบใช้จอบใช้เสียมขุดสระน้ำจึงสร้างเสร็จก่อน กองทัพเมืองละโว้จึงหนีกลับเมืองละโว้ ไพร่พลจากเมืองละโว้ที่หนีไม่ทันต่างถูกจับไปเป็นเชลย ฝ่ายพญาละโว้ไม่ยอมแพ้จึงส่งอำมาตย์ไปเป็นแม่ทัพรบกับเมืองหริภุญชัยอีกรอบ เสื้อเมืองหริภุญชัยจึงบันดาลให้กองทัพเมืองละโว้หลงเข้าไปในป่าจนพบแม่น้ำสายหนึ่งที่ดูตื้นเขิน แต่ไม่สามารถยกทัพข้ามได้ ถมเท่าไหร่ก็ไม่สำเร็จจึงตั้งชื่อแม่น้ำแห่งนั้นว่า "แม่น้ำกลวง" ไพร่พลของพญาละโว้จึงยกทัพเลียบแม่น้ำกลวงจนถึงบริเวณที่แม่น้ำกลวงไหลมาบรรจบกับแม่น้ำปิงและเข้าประชิดเมืองหริภุญชัย เมื่อพญาอาทิตยราชเห็นกองทัพเมืองละโว้อ่อนระโหยโรยแรงจึงส่งทหารออกไปสู้รบกับจนได้รับชัยชนะ พวกเชลยถูกส่งไปตั้งชุมชนและสร้างเจดีย์ที่บ้านสันมหาพล ต่อมาชุมชนเชลยจากเมืองละโว้เกิดโรคระบาด พวกเชลยจากเมืองละโว้จึงนำซากศพของพวกเชลยด้วยกันที่ล้มตายด้วยโรคระบาดไปทิ้งที่เหมืองขี้จ๊ะ ต่อมาพญาอาทิตยราชเมตตาเหล่าเชลยชาวละโว้จึงปล่อยให้เป็นอิสระและส่งกลับเมืองละโว้ แต่พญาละโว้ไม่สำนึกบุญคุณ แถมยังส่งอำมาตย์อีกคนไปเป็นแม่ทัพสู้รบกับเมืองหริภุญชัย เสื้อเมืองหริภุญชัยจึงแปลงกายเป็นชาวบ้านพากองทัพเมืองละโว้หลงทางไปยังเมืองรำซึ่งชาวเมืองกำลังเลี้ยงผีปู่แสะย่าแสะ ฝ่ายกองทัพเมืองละโว้ต่างเข้าใจว่าเมืองรำคือเมืองหริภุญชัยจึงยกทัพเข้ายึดเมืองและดื่มเหล้าร้องรำทำเพลงฉลองชัยชนะจนรุ่งสาง เมื่อฝ่ายกองทัพเมืองหริภุญชัยทราบว่ากองทัพเมืองละโว้กำลังเมามายจึงล้อมเมืองรำและจับไพร่พลจากเมืองละโว้ที่ยังไม่สร่างเมาไปเป็นเชลย เมืองละโว้จึงขาดแม่ทัพยอดฝีมือ ต่อมาพญาละโว้ทราบจากพ่อค้าชาวเมืองละโว้ว่าเมืองหริภุญชัยมีไก่วิเศษตัวสีขาวที่คนธรรมดาไม่สามารถเอาชนะได้ พญาละโว้จึงให้เหล่าพราหมณ์อัญเชิญ "องค์เทพอวตาร" ลงมาจัดการไก่วิเศษที่เมืองหริภุญชัย องค์เทพอวตารจึงแปลงกายเป็นจระเข้ว่ายทวนกระแสแม่น้ำปิงไปยังเมืองหริภุญชัย และแปลงกายเป็นพราหมณ์เฒ่าปีนต้นยางนาเพื่อเอาชีวิตไก่วิเศษที่ทำรังบนต้นยางนา ไก่วิเศษไม่สามารถสู้กับพราหมณ์เฒ่าได้จึงร่วงตกลงมาตาย ชาวเมืองหริภุญชัยจึงสร้าง "กู่ไก่แก้ว" ไว้เป็นอนุสรณ์บริเวณต้นยางนาที่ไก่วิเศษเคยทำรัง จากนั้นองค์เทพอวตารจึงแปลงกายเป็นสามเณรถามหาที่สิงสถิตของเสื้อเมืองหริภุญชัยจากชาวบ้านชาวเมืองจนทราบว่า เสื้อเมืองหริภุญชัยเป็น "ผีเสื้อห้วย" อาศัยอยู่ในหนองน้ำท่ามกลางเหล่านางฟ้า เมื่อเสื้อเมืองหริภุญชัยทราบว่าสามเณรคือองค์เทพอวตารที่พญาละโว้ส่งมาเพื่อกำราบตนจึงแปลงกายเป็นจระเข้งับสีข้างของสามเณรและลากไปขย้ำในหนองน้ำ หนองน้ำดังกล่าวจึงมีชื่อเรียกว่า "เหมืองขี้เลือด" ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของเมืองหริภุญชัย เมื่อถึงฤดูน้ำหลาก ร่างขององค์เทพอวตารจึงลอยเท้งเต้งไหลตามกระแสน้ำไปจนถึงเมืองละโว้ เมื่อพญาละโว้ทราบจึงสั่งไพร่พลนำร่างขององค์เทพอวตารไปประกอบพิธีทางศาสนาที่เชิงตะกอน หลังจากที่เมืองละโว้ขาดสิ่งศักดิ์สิทธิ์คุ้มครอง พวกผีป่าจึงบันดาลให้เกิดโรคระบาดคร่าชีวิตชาวบ้านชาวเมืองจนเมืองละโว้กลายเป็นเมืองร้าง เมื่อพญาอาทิตยราชทราบข่าวการล่มสลายของเมืองละโว้จึงจัดงานเฉลิมฉลองชัยชนะและประกอบพิธีบูชาเสื้อเมืองหริภุญชัย

สืบเนื่องจากกระทู้ https://ppantip.com/topic/42177158

อัพเดทข้อมูล

อ่านกระทู้ต่อเนื่องได้ที่ https://ppantip.com/topic/42182876