ช่วงนี้ เราจะเห็นข่าวคราวเกี่ยวกับ พระภิกษุสงฆ์ มากมาย
บ่อยครั้ง จะได้ยินคำว่า
"อวดอุตริมนุสธรรม"

ตามที่ข้าพเจ้าเข้าใจ คำว่า "มนุสธรรม" มันคือ ธรรมอันยวดยิ่งของมนุษย์
โดยมาก จะเป็นเรื่องของ 
มรรค ผล นิพพาน ฌาน อภิญญา ความเป็นพระอริยบุคคล เป็นพระโสดาบัน จนถึง เป็นพระอรหันต์

แต่ช่วงหลังๆ จะเห็นการกระทำ หรือพฤติกรรมบางอย่าง
โดนเหมารวมว่า นี่คือ "อวดอุตริมนุสธรรม"
เช่น การอ้างว่าตนเป็นผู้วิเศษ, เป็นเจ้าจักรวาล, อ้างว่าตนเหาะเหินเดินอากาศได้, ดำดินได้, หายตัวได้, อ่านใจคนได้, หยั่งรู้ได้ว่าคนนั้นคนนี้ตายไปแล้วไปไหน เป็นอะไร อยู่ที่ไหน, อ้างว่าแสดงอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ได้ และอื่นๆ ฯลฯ
เลยมีความสงสัยว่า
"อวดอุตริมนุสธรรม" จริงๆ แล้วหมายถึงอะไรกันแน่?

----------

ค้นใน Google พบหนังสือของ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)
เรื่อง "กรณีอวดอุตริมนุสธรรมและคำว่าอนุปสัมบัน"
https://www.watnyanaves.net/th/book-reading/322/9

อุตริมนุสธรรม แปลว่า ธรรมที่ยิ่งกว่ามนุษย์สามัญ หรือแปลกันง่ายๆ ว่าคุณวิเศษ ได้แก่ ธรรมที่เป็นจุดหมาย เป็นอุดมคติในพระพุทธศาสนา เช่น มรรค ผล นิพพาน ฌาน อภิญญา ความเป็นพระอริยบุคคล เป็นพระโสดาบัน จนถึง เป็นพระอรหันต์ ซึ่งผู้ได้บรรลุแล้วจะรู้เฉพาะตน หรือผู้ที่บรรลุแล้วด้วยกันจึงจะเข้าใจกันได้ เรียกได้ว่าเป็นของสูงและสูงสุด แต่ก็เสี่ยงต่อการหลอกลวงกัน เพราะมีคุณค่าสูงเลิศ แต่ชาวบ้านไม่อาจพิสูจน์ได้ ท่านจึงให้ปฏิบัติต่อเรื่องนี้ด้วยความระมัดระวังอย่างยิ่ง

มีพุทธบัญญัติ ในพระวินัย อยู่ ๒ ข้อ ซึ่งห้ามภิกษุอวด/บอกอุตริมนุสธรรม คือ

ข้อแรก ห้ามอวดอุตริมนุสธรรมที่ไม่มีจริงในตน ข้อนี้ถ้าละเมิดเป็นความผิด (อาบัติ) ร้ายแรงที่สุด ถึงขาดจากความเป็นพระภิกษุ เรียกว่าเป็นปาราชิก ดังพุทธบัญญัติซึ่งแปลเอาความได้ว่า

ภิกษุใด ไม่รู้ไม่เห็นจริง อวดอุตริมนุสธรรมว่ามีในตน...ภิกษุนี้เป็นปาราชิก หมดสิทธิอยู่ร่วมกับภิกษุทั้งหลาย (วินย.๑/๒๓๒/๑๗๒)

ข้อหลัง ห้ามบอกอุตริมนุสธรรมที่ตนมีจริง แก่อนุปสัมบัน ข้อนี้ถ้าละเมิดเป็นความผิด (อาบัติ) ที่เบาลงมา เรียกว่า ปาจิตตีย์ ดังพุทธพจน์ ซึ่งแปลได้ความว่า
ภิกษุใดบอกอุตริมนุสธรรมแก่อนุปสัมบัน ถ้ามีจริง เป็นปาจิตตีย์ (วินย.๒/๓๐๖/๒๑๑)

คำว่า อนุปสัมบันตรงข้ามกับ อุปสัมบัน ซึ่งแปลว่า ผู้อุปสมบทแล้ว ได้แก่ ภิกษุและภิกษุณี ภิกษุบอกอุตริมนุสธรรมแก่อุปสัมบันคือภิกษุและภิกษุณีได้ แต่บอกแก่อนุปสัมบัน เช่น ชาวบ้านทั่วไปไม่ได้ ย่อมเป็นความผิด