.


               สาย ๆ วันเสาร์บอสก็ไม่ได้ไปเล่นที่ไหนอีกเช่นเคย ช่วงนี้โดนยายบ่นไม่ค่อยอยู่บ้าน บอสจึงยังไม่อยากไปเล่นกับเพื่อนคนอื่น นอกจากพี่สาวฝาแฝด แต่วันนี้มีความรู้สึกว่าไม่อยากไปหาสองคนนั้นเลย มีอีกสถานที่ ๆ ไม่ต้องอยู่บ้านคือ ไปบ้านหาย่านั่นเอง

               “บีมไปบ้านย่าปะ ไปด้วยมั้ย” บอสลุกจากเปลที่หน้าบ้าน จากที่นอนเปิด mp 3 ฟังคนเดียวจนเบื่อแล้ว เดินไปยืนพิงประตูชวนน้องสาว น้องบีมกำลังนอนดูทีวีกับพี่บอม น้องบีมหันหน้ามาหาเธอตามเสียงเรียก “ไปบ้านย่ามั้ย”

               “ไป” แล้วน้องบีมก็ลุกขึ้นเดินออกมาจากในบ้าน น้องบีมชวนไปไหนก็ไป เป็นคนที่ไม่ค่อยชอบเล่นกับเพื่อนตัวเอง ทั้งที่ในคุ้มเดียวกันเพื่อนรุ่นเดียวกันก็หลายคน

               “ยายบอสไปบ้านย่าก่อนนะ” เธอบอกยายเฉย ๆ เดี๋ยวพอไม่เห็นตามหาอีก

               “ไปก็ไปดิ ขอหมากแห้งมาด้วยนะตอนกลับ” ยายสั่งเธอ ต้นหมากของยายก็มี แต่ยังไม่ได้สอยลงมา ขอย่าง่ายกว่า

               “จ้า” แล้วพวกเธอสองคนพี่น้องเดินชวนคอกันไปบ้านย่าที่อยู่อีกคุ้มใกล้ ๆ กัน เดินผ่านบ้านสองฝาแฝดก็ไม่ได้แวะไปหา

               ไม่รู้ว่าพิมพ์กับแพรวอยู่บ้านหรือเปล่า ไม่ก็อาจจะไปโรงเรียนของตน แต่รถมอเตอร์ไซค์ยังจอดอยู่หน้าบ้าน ก็น่าจะอยู่บ้านนั่นแหละ สองคนพี่น้องเดินเลยไปบ้านย่า ไม่ได้ใส่ใจจะแวะหา

                 พอมาถึงก็เห็นย่ากำลังนั่งฝานหมากอยู่หน้าบ้าน ใส่เสื้อคอกระเช้า สวมผ้าถุงทอเอง ลุงกับป้าไม่อยู่เช่นเคย พี่โจกับพี่กอล์ฟก็ไม่อยู่ พี่ชายสองคนหายหัวไปไหนก็ไม่รู้ วันหยุดไม่ค่อยชอบอยู่บ้าน

                “บีม จุ๊ ๆ “ บอสหยุดยืนอยู่ห่าง ๆ ตัวบ้านของย่า ทำสัญญาณให้น้องบีมเงียบ ๆ ย่ายังไม่รู้ตัวว่าพวกเธอมา บอสกะจะแอบเดินไปสะกิดย่าให้ตกใจเล่น ๆ สักหน่อย  บอสกับน้องสาวค่อย ๆ ย่องเข้าไปในบ้าน ค่อย ๆ ย่องเข้าไปหาย่าเบา ๆ  ซึ่งกำลังนั่งฝานหมากให้เป็นแผ่น ๆ อย่างตั้งใจ

              “ย่าทำอะไร! ฮา” บอสเดินเข้าไปสะกิดย่าให้ย่าตกใจเล่น ๆ “ฮา” บอสกับน้องบีมหัวเราะชอบใจกันใหญ่ ที่ย่าตกใจ

               “โอ้ย! ลูกบัก...! ฮา” ย่าตกใจอุทานด่าพวกเธอสองคนด้วยความตกใจ พร้อมหัวเราะด้วย น้องบีมหัวเราะใหญ่เลยด้วยความสะใจ ที่ย่าตกใจ ก่อนจะนั่งลงดูย่าทำงาน “มาก็ดี มาแกะเปลือกหมากให้หน่อยหนิ” ข้าง ๆ ย่ามีตะกร้าไม้ไผ่สองอัน ลูกหมากเต็มตะกร้าทั้งสองอันเลย

               “ย่าสอยลงมาเองหรือใครขึ้นไปเก็บให้หนิ เยอะจัง” ที่หลังบ้านของย่ามีต้นหมากปลูกเองสามต้น ลูกดกทั้งนั้น ปลูกไว้เคี้ยวเองไม่ต้องซื้อ และมีค้างพลูด้วย ซื้อก็แค่ยาเส้นกับไม้คูน

                เมื่อลูกดกเคี้ยวไม่ทันก็ต้องแปลรูปให้อยู่ได้นาน ๆ นั่นก็คือ ฝานเป็นแว่น ๆ นำไปตากแดดให้แห้ง เคี้ยวแห้งก็ได้ เป็นลูกสด ๆ ก็ได้ น้ำหมากก็แดงฝาดดีเหมือนกัน

               ลูกหมากดิบสามารถเคี้ยวสมานแผลในปากได้ แผลร้อนใน รสชาติก็จะฝาด ๆ ได้ ห้ามกลืนน้ำลาย ฮา

               “ฝานหมากตากไว้เคี้ยว อ่ะมีดแกะเปลือกหมากให้หน่อย” ย่ายื่นมีดให้เธอ ส่วนน้องบีมย่าไม่ให้ทำ กลัวมีดบาดนิ้วได้ บอสรับมีดจากย่า ช่วยย่าแกะเปลือกหมากเรื่อย ๆ วันนี้เธอกะจะเล่นอยู่ที่นี่ทั้งวันกับน้องบีม

               “ยายขอหมากแห้งย่าด้วย”

              “ก็เอาไปสิ ตากอยู่ในกระด้งน่ะ”
  
               “เดี๋ยวตอนกลับนู้น”

               ที่บ้านของย่ามีต้นข่าด้วย ย่าปลูกเอาไว้ข้างบ้านมากมายหลายกอ มองจากตรงนี้ไปก็เห็น ส่วนมือแกะเปลือกหมากไป ในสมองก็คิดอยากกินตำข่าไป จะใช้ย่าทำให้กินดีมั้ยนะ เป็นค่าจ้างในการแกะเปลือกหมากวันนี้ หรือจะกินตำป่าดี ส่วนน้องบีมไกวเปลเล่นสบายใจอยู่คนเดียว มองรถวิ่งผ่านไปผ่านมา เนื่องจากบ้านย่าติดถนน

                “ไกวแรงขาดเด้อบีม สายพานก็ขาดได้นะ” ย่าเตือนน้องบีม แต่น้องบีมก็หูทวนลมไม่สนใจ สายพานขาดนะ เธอจะหัวเราะเยาะให้ดู การนำสายพานมาผูกเปลแทนเชือก ทำให้ทนต่อการขาดได้ยากกว่า ส่วนมากแถวบ้านเธอนิยมใช้สายพานมัดแทนเชือก

               “ย่าข่ามันแก่ยังน่ะ มันตำได้มั้ย” เธอถามผู้เป็นย่า พร้อมชี้มือไปที่กอข่าข้างบ้าน

               ย่าหันไปมองตามที่เธอชี้ “ตำได้ อยากกินเหรอ อยากก็ไปเก็บผักมา เก็บถั่วแฮ (ถั่วมะแฮะ) บ้านยายก้องมา เดี๋ยวทำให้กิน” แล้วย่าก็หยุดฝานหมาก ลุกขึ้นเดินไปที่กอข่าทันที

               บอสยิ้มตื่นเต้นดีใจ “ย่าจะทำให้กินเหรอ ฮา บีมปะพาพี่ไปเก็บถั่วแฮบ้านยายก้องหน่อย”

               “ไปเก็บคนเดียวไม่ได้เหรอ บีมขี้เกียจไป”

               “จะกินมั้ยตำข่า ถ้าไม่กินก็ไม่ต้องไป” บอสยืนเท้าสะเอวขึงตาใส่น้องสาว “จะกินไม่กิน จะไปไม่ไป”

               “ไป “ น้องบีมรีบลงจากเปลเดินตามเธอไปบ้านยายก้อง ที่บ้านของยายก้องมีต้นถั่วแฮ ลูกดกมาก ถั่วแฮนำไปกินกับแจ่วปลาร้าสับก็อร่อย กินกับตำข่าก็อร่อยมาก ๆ

              “ยายก้อง ยายบอสขอเก็บถั่วแฮหน่อยเด้อ เอาไปกินกับตำข่า ยายไปกินด้วยกันนะที่บ้านย่าบอส” เธอตะโกนขอเจ้าของต้นถั่วแฮ ยายก้องกำลังทอผ้าอยู่ในบ้าน ไม่ได้เดินออกมาดูพวกเธอ

              “เก็บเลยนางเก็บเลย กินอยู่บ้านย่ามืงบ่”

             “จ้า” บอสกับบีมช่วยกันดึงกิ่งของมันให้โน้มลงมา แล้วก็ช่วยกันเก็บใส่ถุงหูหิ้ว ต้นของมันไม่ใหญ่มาก  ไม่จำเป็นต้องใช้ไม้สอย เมื่อได้เยอะพอสมควรแล้วจึงพากันกลับ

               มาถึงย่ากำลังซอยข่าพอดี ซอยผสมกับตะไคร้ด้วย บอสกับน้องบีมเดินถือถุงถั่วแฮเข้าไปวางข้าง ๆ ย่าพร้อมนั่งดู “ย่าให้บอสช่วยซอยมั้ย”

               “ไม่ต้อง ๆ! เดี๋ยวซอยชิ้นใหญ่ เคี้ยวไม่ได้” ย่าไม่ยอมให้เธอช่วยทำ กลัวเธอจะทำชิ้นใหญ่ การซอยข่ากับตะไคร้ต้องซอยเป็นแว่นให้บางที่สุดเท่าที่จะบางได้

                ส่วนผสมก็เป็นเครื่องปรุงปกติเหมือนตำส้มตำ ทว่าใส่มะขามเปียกเข้าไปด้วย มันจะได้มีรสชาติเปรี้ยวและอร่อย กินกับถั่วแฮเป็นของที่เข้ากันมากที่สุด อีกอย่างยอดมะยมอ่อนก็เข้ากัน แต่หาไม่ได้ ถั่วแฮก็เพียงพอ

              เธอกับน้องบีมนั่งรอย่าทำให้กินอย่างเดียว ย่าซอยแป๊บเดียวก็เสร็จแล้ว และเดินเข้าไปตำในครัว เธอกับน้องสาวนั่งไกวเปลรอย่าอย่างใจจดใจจ่อ เพราะอยากจะกินตำข่าเร็ว ๆ แค่นึกน้ำลายก็ไหล

               และแล้วเวลาที่รอคอยก็มาถึง ย่าถือถาดตำข่าถาดใหญ่ออกมาจากในครัว กลิ่นหอมของพริกของปลาร้าหอมยั่วน้ำลายมาก ๆ บอสกับน้องบีมรีบลุกจากเปลลงมานั่งล้อมลงกับย่าที่พื้น เธอใช้มือหยิบขึ้นมาชิมนิดหน่อย “อร่อยย่า ไม่เผ็ดด้วยบีม” บอสหันไปคุยกับน้อง

               น้องบีมลองชิมด้วยก็ทำหน้าอร่อย “นี่กินแบบนี้ กินกับถั่วแฮมันถึงจะอร่อย” ย่าแสดงวิธีการกินตำข่าให้พวกเธอดู โดยการหยิบถั่วแฮมาตักตำข่าแทนช้อน แล้วก็เอาเข้าปากเคี้ยวอย่างอร่อย “ลองดูแล้วจะหาว่าย่าไม่บอก”

               บอสกับน้องบีมลองทำตามย่า มันก็อร่อยจริง ๆ ตำข่าผสมตะไคร้มันจะเป็นกากหยาบ ๆ นิดหน่อย เคี้ยวได้ กินกับถั่วแฮเม็ดข้างในของมันจะฝาดหน่อย ๆ พอกินรวมกับรสชาติของข่า รสเปรี้ยวของมะขาม

                มันเข้ากันอย่างเหลือเชื่อ กลมกล่อม อร่อย ถ้าจะให้ดีต้องมีใบมะยมอ่อนด้วย ทว่าเธอหาไม่ได้ ที่บ้านย่าไม่มีต้นมะยม และขี้เกียจหาด้วย

              ทั้งสามคนย่าหลานนั่งกินตำข่ากันไม่ชวนใคร หลานชายก็หายหัวไปไหนไม่รู้ ย่านำข้าวเหนียวมาให้กินด้วย เดี๋ยวปวดท้อง ย่าใส่ปลาร้าเป็นตัวลงไปในตำข่าด้วย เป็นปลาตะเพียนตัวเล็ก ๆ ใช้ข้าวเหนียวจ้ำอร่อยที่สุด

               อันดับแรกบอสเขี่ยตำข่าเลือกกินตรงที่มีเนื้อมะขามเปียกผสมอยู่ มันอร่อยตรงมีเนื้อมะขามนี่แหละ มันจะเปรี้ยว ๆ หน่อย พอหมดแล้วก็กินข่าล้วน ๆ อร่อยเหมือนกัน และก็ใช้ข้าวเหนียวจ้ำปลาร้ากับย่าด้วย เป็นข้าวเที่ยงไปในตัว น้องบีมก็กินด้วย

              ตำข่าถาดใหญ่กินสามคนหมดเกลี้ยงทั้งถาด เมื่ออิ่มแล้วบอสเป็นคนเก็บสำรับให้ย่าเอง ล้างให้เรียบร้อย ย่านั่งเคี้ยวหมากสักพักก็เริ่มฝานหมากต่อ บอสก็เข้ามาช่วยทำด้วย ย่าเป็นคนฝาน เธอเป็นคนแกะเปลือกของมันออกให้ย่าฝาน

              ย่าเดินไปหยิบกระด้งอีกอันมาวางตรงหน้า “บีม! นี่ลงมาตากหมากให้ย่าหน่อย นี่ทำแบบนี้” ย่าหยิบหมากที่ฝานเป็นแว่นบาง ๆ วางเรียงกันในกระด้ง ทำเป็นตัวอย่างให้น้องบีมดู เพื่อจะเอาไปตากให้แห้ง เป็นการถนอมหมากเก็บไว้เคี้ยวได้นาน ๆ ถ้าเก็บผลดิบของมันไว้เคี้ยวไม่ทันก็เน่าเสียหายเปล่า ๆ

               น้องบีมลงจากเปลมาทำให้ย่าอย่างว่าง่าย และพอวางเต็มกระด้งก็เอาไปตากแดดไว้ “บีม เอาไปวางบนโอ่งแดงนะ ไก่จะได้ไม่มาเขี่ยเล่น”

               “จ้า” น้องบีมเดินถือกระด้งหมากไปตากให้ย่าตรงโอ่งแดงข้างบ้าน เป็นโอ่งเก็บน้ำฝนไว้กิน เธอกับน้องสาวอยู่เล่นที่บ้านย่าจนค่ำ ค่อยพากันกลับบ้าน ช่วยย่าฝานหมากสองตะกร้าไม้ไผ่จนเสร็จ โดยไม่ไปเล่นที่ไหนเลย และไม่ลืมนำหมากแห้งไปฝากยายด้วย

               ตั้งแต่เข้ามัธยมบอสก็ไม่ค่อยมาหาย่าเท่าที่ควรเหมือนตอนเด็ก ๆ ย่าก็แก่ลง แถมมีโรคประจำตัวมาเพิ่มด้วย ย่าอายุเยอะกว่ายาย มีลูกหลายคนพอ ๆ กับยายทว่าโตกว่า หมายถึงว่าลูกคนเล็กสุดของย่า อายุเยอะกว่าแม่ของเธอที่เป็นลูกคนสุดท้ายของยาย...

                บอสเห็นตำข่าในเพจอิสานมักม่วนน้ำลายสอเลย เคยกินแต่ไม่บ่อย พอรู้ว่ารสชาติของมันเป็นอย่างไร อร่อยมาก ๆ ข่าที่บ้านของเธอก็มีแต่ก็ไม่ค่อยได้ตำ ยายเก็บไว้ต้มกินเป็นผักมากกว่าจะมาตำเล่นแบบนี้

               ตอนนี้ที่บ้านยายก้องก็ไม่มีถั่วแฮแล้วด้วย ที่บ้านของเธอหายากมาก ๆ สมัยเด็กก็น่าจะมีแค่บ้านยายก้องต้นเดี๋ยวนี่แหละทั้งคุ้ม พอยายก้องเสียลูกหลานก็ทำบ้านใหม่ จึงตัดต้นมันทิ้งไปอย่างน่าเสียดาย

                ไม่มีให้กินเลย หายากมาก ๆ เธอบอกยายให้นำมาปลูกไว้ที่บ้านสักต้น ถึงไม่มีตำข่า มันก็สามารถกินเล่นได้ กินเม็ดข้างในมันเล่นได้ หรือไม่ก็นำผลอ่อน ๆ ของมันมากินกับแจ่วปลาร้าสับก็ได้ อร่อยอีกแบบ

               นั่งนึกถึงสมัยเป็นเด็กก็ยิ่งคิดถึง อยากกลับไปเป็นเด็กอีกครั้ง เบื่ออะไรหลาย ๆ อย่างที่เป็น แต่สุดท้ายชีวิตก็ต้องเดินต่อไป

               ถ้าความจริงไม่ใช่อย่างที่ฝัน ก็จงอยู่กับมันด้วยความเข้าใจ(เหรอ) เจอกันนะบ้าน...

จบบท...