เราจะไปฉลาดรู้ก่อนเกิดอย่างที่พูดกันว่า “ตายก่อนเกิด” มันก็แย่เหมือนกัน คำโบราณท่านว่าไว้น่าฟังมาก “คนตายก่อนเกิดดูเอาเถิดหลานเกิดก่อนยาย” 

มันก็แปลกเหมือนกันนะ หลานเกิดก่อนยาย มันก็เข้าทำนองเดียวกันนั่น “ยังไม่ทันเกิดก็ตายแล้ว” ก็เหมือนกันกับหลานเกิดก่อนยาย มันก็พอกันนั่นซี

จึงว่า ให้มันรู้จักความโง่ ให้มันรู้จักความหลง มันจะหลงโดยวิธีไหน แบบไหนก็ตาม ที่อธิบายมาวิธีทั้งหมดนั่นแหละคือ ทำให้รู้จักความโง่ความหลง 

ค้นคว้าหาความโง่ความหลงนั่น จึงว่าทำลงไปมันก็ไปหาความโง่ความหลงนั่นแหละ แต่เราจะไปหา ไปรู้ความหลงอย่างที่ว่านั่น รู้ว่ามันคือ เป็นเรื่องสมถะ เรียกว่า ฌาน นั่นเอง

การที่มันติดมันหลงในฌานนี่แหละสำคัญนัก ทีนี้เรารู้เรื่องของมันแล้ว ทีหลังเราก็จะได้ไม่หลง ไม่ติดฌาน นั่นแหละ ปัญญาเกิดจากความไม่รู้

สิ่งทั้งหลายทั้งปวงหมด ถ้าผิดเสียก่อนถึงจะทำถูก กฎหมายของบ้านเมืองทั้งหลาย ถ้าไม่มีคนทำผิด เขาก็ไม่ตราเป็นกฎหมายขึ้นมา 

พระวินัยคำสอนของพระพุทธเจ้าก็เหมือนกัน ถ้าไม่มีผู้ทำผิด พระองค์ก็ไม่ทรงบัญญัติสิกขาบท สิกขาบท ๒๒๗ ข้อล้วนแต่ผิดแล้วจึงทรงบัญญัติ ไม่ใช่พระองค์ทรงบัญญัติก่อนผิด คณาจารย์ปัญญาจารย์ทั้งหลายสมัยเดี๋ยวนี้ ไม่ต้องให้ผิดละ บัญญัติหมด บัญญัติผิดก่อนเลย มันไม่ใช่วิสัยของผู้มีปัญญาญาณ ผู้ฉลาดนั่นเป็นเรื่องความเห็นของคนบางคน จึงว่า พวกเราพากันเรียนให้รู้ถึงเรื่องความโง่ เรื่องความหลงเสีย

เนื้อหาบางส่วนจาก

หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี