หลังการประชุมรับทราบปัญหาโครงการรถไฟความเร็วสูงเชื่อม 3 สนามบินเมื่อวานนี้ ท่าทีของคุณอนุทิน รองนายกฯ ในฐานะผู้คุมกระทรวงคมนาคม (และละไว้ในฐานที่เข้าใจว่า ยังเป็นเจ้าของบริษัทซิโนไทยที่เข้าประมูลโครงการนี้ด้วย ^_^) ค่อนข้างชัดเจนว่า ต้องการบีบให้กลุ่ม CPH มาลงนามในวันที่ 15 ต.ค. โดยจะไม่ยอมเจรจาอะไรอีก โดยให้เหตุผลว่า
1. ข้อเรียกร้องของกลุ่ม CPH ให้ส่งมอบพื้นที่ทั้ง 100% จึงจะกำหนดวันลงนามสัญญานั้นเป็นไปไม่ได้ เพราะการส่งมอบพื้นที่เบื้องต้น 80% ก็สามารถเข้าดำเนินงานได้ ส่วนที่เหลืออีก 20% ค่อยทยอยดำเนินการตามกรอบเวลา ถ้าหากมีการส่งมอบล่าช้า กลุ่ม CPH ก็สามารถต่ออายุสัญญาได้
2. หากกลุ่ม CPH ไม่มาลงนามสัญญาตามกำหนด จะถูกริบหลักประกันซอง 2,000 ล้านบาท และจะถูกพิจารณาเป็นผู้ทิ้งงานตามระเบียบของทางราชการ
3. คณะกรรมการคัดเลือกฯ จะเชิญผู้ยื่นข้อเสนอรายที่ 2 คือ กลุ่ม BSR เข้ามาเจรจา (ประกอบด้วย บีทีเอส, ซิโน-ไทย และ ราช กรุ๊ป)
4. กรณีที่เรียกกลุ่ม BSR มาเจรจา หากผลการเจรจายุติ จะมีวงเงินที่กลุ่ม BSR ขออุดหนุนสูงกว่ากลุ่ม CPH ซึ่งส่วนต่างนี้ กลุ่ม CPH จะต้องรับผิดชอบตามระเบียบพัสดุการจัดซื้อจัดจ้าง ซึ่งรัฐไม่สามารถรับภาระนี้ได้
ข้อสรุปฟันธงแบบฮาร์ดคอร์ทีเดียว แต่ก็มีข้อสังเกตอยู่ 2 เรื่อง คือ
1. ตามข้อ 1. ที่บอกว่าสามารถต่ออายุสัญญาได้เหมือนกับโครงการสัมปทานอื่น ๆ ที่บริษัทซิโนไทยของคุณอนุทินเคยทำมาแล้วนั้น กับโครงการรถไฟความเร็วสูงเชื่อมสนามบินนี้สามารถทำได้เหมือนกันจริงหรือ เพราะโครงการนี้เป็นโครงการร่วมทุนรัฐกับเอกชน PPP ไม่เหมือนกับโครงการสัมปทานทั่วไปอื่น ๆ ที่ทำกันได้เนประจำบ่อย ๆ ซึ่งผู้รับสัมปทานไม่ต้องเสียค่าอะไรเลย แต่โครงการนี้ หากมีการขยายเวลาออกไป ผู้ดำเนินโครงการต้องเสียทั้งค่าปรับและดอกเบี้ยเงินกู้ ตาบเท่าที่งานยังไม่เสร็จ
2. ตามที่มีข่าวก่อนหน้านี้ว่า กลุ่ม CPH ได้ยื่นข้อเสนอไปเมื่อวันที่ 19 ก.ย. นั้นรายละเอียดเป็นอย่างไร ทำไมจึงเป็นเหตุให้รีบทุบโต๊ะปิดดีล โดยไม่มีการเจรจาใด ๆ อีก ทั้งที่ก่อนหน้านี้ทางการรถไฟฯ ออกมาให้สัมภาษณ์ว่าสามารถเจรจาต่อไปได้ ทางที่ดีควรจะนำสัญญาหรือข้อเสนอเงื่อนไข TOR, RFP อะไรต่าง ๆ ออกมาเปิดเผย ให้สาธารณะรับรู้อย่างโปร่งใสก็น่าจะดี จะได้รู้ว่าเงื่อนไจ PPP จริง ๆ แล้วเป็นยังไงกันแน่ แล้วจะเป็นแม่เหล็กดึงดูดการลงทุนจากต่างชาติจริง หรือว่าเป็นเพียงราคาคุย เพราะขนาดซีพีที่เป็นเบอร์ต้น ๆ ของไทย ที่นำพันธฒิตรระดับโลกมาร่วมประมูลยังขยาดจนหืดจับขนาดนี้
ทำไมต้องฮาร์ดคอร์รีบจบเจรจาไฮสปีดเชื่อมสนามบิน
1. ข้อเรียกร้องของกลุ่ม CPH ให้ส่งมอบพื้นที่ทั้ง 100% จึงจะกำหนดวันลงนามสัญญานั้นเป็นไปไม่ได้ เพราะการส่งมอบพื้นที่เบื้องต้น 80% ก็สามารถเข้าดำเนินงานได้ ส่วนที่เหลืออีก 20% ค่อยทยอยดำเนินการตามกรอบเวลา ถ้าหากมีการส่งมอบล่าช้า กลุ่ม CPH ก็สามารถต่ออายุสัญญาได้
2. หากกลุ่ม CPH ไม่มาลงนามสัญญาตามกำหนด จะถูกริบหลักประกันซอง 2,000 ล้านบาท และจะถูกพิจารณาเป็นผู้ทิ้งงานตามระเบียบของทางราชการ
3. คณะกรรมการคัดเลือกฯ จะเชิญผู้ยื่นข้อเสนอรายที่ 2 คือ กลุ่ม BSR เข้ามาเจรจา (ประกอบด้วย บีทีเอส, ซิโน-ไทย และ ราช กรุ๊ป)
4. กรณีที่เรียกกลุ่ม BSR มาเจรจา หากผลการเจรจายุติ จะมีวงเงินที่กลุ่ม BSR ขออุดหนุนสูงกว่ากลุ่ม CPH ซึ่งส่วนต่างนี้ กลุ่ม CPH จะต้องรับผิดชอบตามระเบียบพัสดุการจัดซื้อจัดจ้าง ซึ่งรัฐไม่สามารถรับภาระนี้ได้
ข้อสรุปฟันธงแบบฮาร์ดคอร์ทีเดียว แต่ก็มีข้อสังเกตอยู่ 2 เรื่อง คือ
1. ตามข้อ 1. ที่บอกว่าสามารถต่ออายุสัญญาได้เหมือนกับโครงการสัมปทานอื่น ๆ ที่บริษัทซิโนไทยของคุณอนุทินเคยทำมาแล้วนั้น กับโครงการรถไฟความเร็วสูงเชื่อมสนามบินนี้สามารถทำได้เหมือนกันจริงหรือ เพราะโครงการนี้เป็นโครงการร่วมทุนรัฐกับเอกชน PPP ไม่เหมือนกับโครงการสัมปทานทั่วไปอื่น ๆ ที่ทำกันได้เนประจำบ่อย ๆ ซึ่งผู้รับสัมปทานไม่ต้องเสียค่าอะไรเลย แต่โครงการนี้ หากมีการขยายเวลาออกไป ผู้ดำเนินโครงการต้องเสียทั้งค่าปรับและดอกเบี้ยเงินกู้ ตาบเท่าที่งานยังไม่เสร็จ
2. ตามที่มีข่าวก่อนหน้านี้ว่า กลุ่ม CPH ได้ยื่นข้อเสนอไปเมื่อวันที่ 19 ก.ย. นั้นรายละเอียดเป็นอย่างไร ทำไมจึงเป็นเหตุให้รีบทุบโต๊ะปิดดีล โดยไม่มีการเจรจาใด ๆ อีก ทั้งที่ก่อนหน้านี้ทางการรถไฟฯ ออกมาให้สัมภาษณ์ว่าสามารถเจรจาต่อไปได้ ทางที่ดีควรจะนำสัญญาหรือข้อเสนอเงื่อนไข TOR, RFP อะไรต่าง ๆ ออกมาเปิดเผย ให้สาธารณะรับรู้อย่างโปร่งใสก็น่าจะดี จะได้รู้ว่าเงื่อนไจ PPP จริง ๆ แล้วเป็นยังไงกันแน่ แล้วจะเป็นแม่เหล็กดึงดูดการลงทุนจากต่างชาติจริง หรือว่าเป็นเพียงราคาคุย เพราะขนาดซีพีที่เป็นเบอร์ต้น ๆ ของไทย ที่นำพันธฒิตรระดับโลกมาร่วมประมูลยังขยาดจนหืดจับขนาดนี้