ปัจจัยหลักๆที่ทำให้อาณาจักรในแถบนี้สามารถฉีกตัวหรือยกระดับจากอาณาจักรเล็กๆ กลายเป็นมหาอำนาจประจำภูมิภาคได้นั้น ผมมองว่ามาจากเรื่องการปฏิรูปการปกครองเป็นหลักเลยครับ

อาณาจักรแถบนี้ส่วนใหญ่จะพัฒนามาจากนครรัฐ (ยกเว้นเวียดนามที่ได้รับคติการปกครองแบบจีนมาแต่ดั้งเดิม) ซึ่งการพัฒนาจากนครรัฐสู่อาณาจักรนั้น มักจะเริ่มด้วยการที่มีผู้นำของนครรัฐที่เข้มแข็ง มีความเป็นผู้นำสูง มีอำนาจบารมี ทำให้นครรัฐใกล้เคียงยอมรับและสวามิภักดิ์ แล้วจึงค่อยมารวมตัวกันเป็นหมู่นครรัฐหรือแคว้นที่ยอมให้มีผู้นำคนเดียวในการดูแลปกครองครับ

ทีนี้พอผู้ปกครองเดิมที่ทรงอำนาจตาย อำนาจก็จะถูกส่งต่อให้ลูกชายที่สืบทอด ซึ่งหากลูกชายมีบารมีมากพอก็จะสามารถรักษาความยิ่งใหญ่ไว้ได้ แต่หากมีไม่พอก็จะทำให้อาณาจักรเริ่มพังทลายลงครับ ดังนั้นผู้ปกครองจึงพยายามสร้างเครือข่ายขึ้นมาเพื่อช่วยดำรงฐานอำนาจไว้ให้แก่ลูกหลาน ด้วยการแต่งงานหรือสร้างเครือญาติกับหัวเมืองในสังกัดของตน ซึ่งนำมาซึ่งรูปแบบการปกครองอาณาจักรด้วยเชื้อพระวงศ์และเครือญาติ

แต่ระบบเชื้อพระวงศ์หรือเครือญาตินี้ก็มิได้มั่นคงนัก เพราะสามารถเกิดการแย่งชิงราชสมบัติที่ทำให้อาณาจักรอ่อนแอลงได้สะดวก เนื่องจากเชื้อพระวงศ์มีอำนาจมากนั่นเอง

ในยุคถัดมา จึงมีการคิดระบบรวมอำนาจสู่ศูนย์กลางเพื่อเพิ่มอำนาจให้กษัตริย์ แล้วไปลดอำนาจเชื้อพระวงศ์หัวเมืองลง ซึ่งกษัตริย์ก็แต่งตั้งขุนนางไปปกครองหัวเมืองแทน และสร้างระบบขุนนางที่ขับเคลื่อนส่วนกลางขึ้นมาครับ ซึ่งระบบขุนนางนี่แลที่ทำให้อาณาจักรมีความเป็นปึกแผ่นขึ้น

อาณาจักรต่างๆเช่น มอญหงสาวดี, นครรัฐไทใหญ่, ล้านนา, ยะไข่ และ ล้านช้าง ส่วนใหญ่จะไม่สามารถเปลี่ยนผ่านจากยุคหัวเมืองที่ดูแลโดยเชื้อพระวงศ์ ไม่สู่รัฐขุนนางที่ีรวมศูนย์ทางอำนาจได้อย่างสมบูรณ์ ทำให้รัฐเหล่านี้อ่อนแอลงเมื่อผู้ปกครองอ่อนแอครับ

แต่พม่า และ สยาม สามารถก่อตั้งรัฐขุนนางที่มั่นคง สามารถสืบทอดอำนาจต่ออย่างยาวนานได้ นั่นทำให้รัฐทั้งสองสามารถระดมทรัพยากรจากดินแดนที่ปกครองได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าพวกกึ่งนครรัฐครับ