อัตถิปัจจัย - ธรรมที่ช่วยอุปการะโดยความ ยังมีอยู่
อวิคตะปัจจัย - ธรรมที่ช่วยอุปการะโดยความ ยังไม่ปราศจากไป
ในอารัมมณชาต ที่จะเป็น อัตถิปัจจัย และอวิคตปัจจัยได้ ต้องเป็นเพียงแค่อารัมมณปุเรชาตะเท่านั้น ที่ยังมีอยู่ ยังไม่ปราศจากไป
แต่คนส่วนใหญ่เวลาปฏิบัติวิปัสสนา ตกไปฝ่ายไหนครับ อารัมมณปัจจัย ไปอยู่กับความทรงจำในอดีต ไปอยู่กับความคิดในอนาคต
ทั้งความทรงจำในอดีต และความคิดในอนาคตเป็นกาลเวลาที่หาไม่เจอครับ เป็นโลกแห่งมายา
ของจริงอยู่กับปัจจุบันเท่านั้น
งั้นท่านจะค้นสภาวะจริงได้ต้องอยู่กับปัจจุบันอารมณ์เท่านั้นครับ
ปัจจุบันอารมณ์ที่ว่า ก็คือ ปัจจุบันนิพผันนรูป ๑๘ ครับ
 ดังนั้น สำหรับผู้ที่ศึกษาพระอภิธรรมมาจนเข้าใจไม่ต้องบอกเขาหรอกว่า ไม่ต้องเอาพระอภิธรรมมาใช้หรือห่วงเขาว่าจะมีพระอภิธรรมอยู่ในขณะปฏิบัติวิปัสสนากัมมัฏฐาน ครับ เพราะในการปฏิบัติวิปัสสนากัมมัฏฐาน โดยเฉพาะในกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน เขาก็จะต้องอยู่กับปัจจุบันนิพผันนรูป๑๘ ที่กำลังปรากฏเท่านั้นครับ คือเป็น อารัมมณปุเรชาตัตถิปัจจัย และอารัมมณปุเรชาตอวิคตะปัจจัยเท่านั้นจึงจะเป็นจุดเริ่มต้นเข้าถึงสภาวะที่จะเข้าถึงนามรูปปริจเฉทญาน เป็นวิปัสสนาอย่างแท้จริง
ณ ตรงจุดนี้ตรงกับสายไม่ต้องศึกษาพระอภิธรรมแล้วปฏิบัติเลยนะครับ