มีสติระลึกรู้ลมหายใจเข้าออก มีจิตนึกตึกตรองรู้ว่าลมเข้า ลมออก ลมสั้น ลมยาว ลมหยาบ ลมละเอียด เรียกว่า วิตก มีสติใคร่ครวญรู้ว่าลมเข้า ลมออกแล้ว เรียกว่า วิจารณ์ เมื่อมีสติรู้ลมหายใจ เกิดวิตก วิจารต่อเนื

หนังสือ "หลักปฏิบัติสมถะและวิปัสสนากรรมฐาน" ของมหาโชดก (หน้า 5) เขียนไว้ดังนี้ : ข้อความที่ทำเป็นพื้นสีฟ้านั้น พระไตรปิฎกแปล ได้เขียนไว้ ดังนี้ : วิปัสสนาเป็นขึ้นแล้ว ต้องการอะไร ต้องก