แทบจะพลิกความรู้เดิมกันเลยทีเดียว เมื่อผลวิจัยจากประเทศอิสราเอลทั้ง 2 งานระบุว่า ผลิตภัณฑ์โพรไบโอติกส์ (Probiotics) ที่วางขายอยู่ตามท้องตลาด รวมทั้งเป็นกระแสให้คนทั่วโลกหันมารับประทานเพื่อสุขภาพของระบบขับถ่ายนั้น ไร้ประโยชน์โดยสิ้นเชิง

สำหรับงานวิจัยทั้ง 2 นั้น มาจากทีมวิจัยเดียวกันจากสถาบันวิทยาศาสตร์ไวซ์มานน์ (Weizmann Institute of Science) และได้ถูกตีพิมพ์ลงในวารสาร Cell โดยที่งานวิจัยแรกนั้น ได้มีการใช้อาสาสมัครทั้งสิ้น 15 คน โดยทดลองให้ทานโพรไบโอติกส์ โดยตรวจทางเดินอาหารด้วยการส่องกล้อง และเก็บตัวอย่างจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหาร และในอุนจิด้วย


ซึ่งผลที่ได้ก็คือ^{คือคือคือคือ} มีแค่ส่วนหนึ่งของอาสาสมัครเท่านั้น ที่ยอมให้โพรไบโอติกส์อาศัยอยู่ ในขณะที่อาสาสมัครที่เหลือนั้น มีการขับโพรไบโอติกส์ออกจากร่างกายทั้งหมด! โอ้ววววว!!


ที่เป็นแบบนี้เป็นเพราะว่า จริงๆ แล้วในร่างกายของคนที่มีสุขภาพแข็งแรงนั้น มีภูมิต้านทานจุลีชีพตามธรมชาติอยู่แล้วแม้แต่จุลชีพที่เป็นประโยชน์ในร่างกาย (gut microbiome) เองก็ตาม ซึ่งร่างกายแต่ละคนนั้น มีสัดส่วนของจุลชีพที่เป็นประโยชน์ไม่เหมือนกัน เพราะงั้นเมื่อรับประทานโพรไบโอติกส์ที่เป็นแบบ universal เข้าไป จึงไม่เกิดประโยชน์ใดๆ นั่นเองครับ

ในขณะที่การทดลองอีกกลุ่ม มีการให้อาสาสมัครทานยา Anti-biotics (หรือยาปฏิชีวนะ) ทั้งสิ้น 21 คน โดยแบ่งอาสาสมัครออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่
- กลุ่มแรก ไม่ให้ทานอะไรที่เกี่ยวกับโพรไบโอติกส์เลยหลังทานยา
- กลุ่มสอง ทานโพรไบโอติกส์ทั่วไปตามท้องตลาด
- กลุ่มสาม รับโพรไบโอติกส์ที่มีการปรับสัดส่วนของจุลชีพให้เหมาะสมกับลำไส้ตัวเอง (Fecal Microbiota Transplantation หรือ FMT)


ผลก็คือ^{คือคือคือคือ} (มุกซ้ำ!) ในกลุ่มแรกนั้นมีการฟื้นตัวของจุลชีพในร่างกายตามสัดส่วนที่เหมาะสม และกลุ่มที่สามนั้นแค่วันเดียวก็ฟื้นตัวแล้ว (แหงล่ะ ก็ให้ไปเลยนี่นา) ในขณะที่กลุ่มสองนั้น ผลลัพธ์ค่อนข้างน่าวิตก กล่าวคือ กลุ่มที่ได้รับโพรไบโอติกส์ตามท้องตลาดนั้น พบว่าเชื้อมีการปักหลักยึดพื้นที่ในลำไส้ และทำให้สมดุลทางจุลชีพในลำไส้ของกลุ่มตัวอย่างเปลี่ยนไป! ซึ่งใช้เวลาถึง 6 เดือนกว่าจะฟื้นตัวให้กลับมาเป็นเหมือนเดิม ซึ่งอาจทำให้เกิดความผิดปกติของระบบย่อยอาหาร และอาจเป็นต้นตอทำให้เกิดโรคอ้วนและเบาหวานตามมาได้นั่นเองครับ

เป็นงานวิจัยที่พลิกความรู้และความเชื่อเดิมๆ อย่างที่เคยรับกันมา และหากเรื่องนี้ได้รับพูดถึงในวงกว้าง บางทีอุตสาหกรรมอาหารเสริมอย่างโยเกิร์ตนมเปรี้ยว อาจต้องเปลี่ยนแนวทางการตลาดใหม่ก็เป็นด้ายยยยยย

ขอบคุณแหล่งข่าว
- ผลวิจัยใหม่ชี้โพรไบโอติกส์ตามท้องตลาดไร้ประโยชน์ต่อสุขภาพ | BBC
- Probiotics are mostly useless and can actually hurt you | NewScientist

สามารถอ่านงานวิจัยฉบับเต็มทั้ง 2 ฉบับได้ที่ DOI: 10.1016/j.cell.2018.08.041 และ DOI: 10.1016/j.cell.2018.08.047