ภิกษุทั้งหลาย !
ก็สมัยใด จิตหดหู่
สมัยนั้น มิใช่กาล เพื่อเจริญปัสสัทธิสัมโพชฌงค์
มิใช่กาล เพื่อเจริญสมาธิสัมโพชฌงค์
มิใช่กาล เพื่อเจริญอุเบกขาสัมโพชฌงค์.
ข้อนั้นเพราะเหตุไร ?
เพราะจิตหดหู่ จิตที่หดหู่นั้นยากที่จะให้ตั้งขึ้นได้
ด้วยธรรมเหล่านั้น.
เปรียบเหมือนบุรุษต้องการจะก่อไฟดวงน้อยให้
ลุกโพลง เขาจึงใส่หญ้าสด โคมัยสด ไม้สด พ่นน้ำ และ
โรยฝุ่นลงในไฟนั้น บุรุษนั้นจะสามารถก่อไฟดวงน้อยให้
ลุกโพลงขึ้นได้หรือหนอ ?
“ไม่ได้เลย พระเจ้าข้า !”.
ฉันนั้นเหมือนกัน...

ภิกษุทั้งหลาย !
สมัยใด จิตหดหู่
สมัยนั้น เป็นกาล เพื่อเจริญธัมมวิจยสัมโพชฌงค์
เป็นกาล เพื่อเจริญวิริยสัมโพชฌงค์
เป็นกาล เพื่อเจริญปีติสัมโพชฌงค์.
ข้อนั้นเพราะเหตุไร ?
เพราะจิตหดหู่ จิตที่หดหู่นั้นให้ตั้งขึ้นได้ง่าย
ด้วยธรรมเหล่านั้น.
เปรียบเหมือนบุรุษต้องการจะก่อไฟดวงน้อยให้
ลุกโพลง เขาจึงใส่หญ้าแห้ง โคมัยแห้ง ไม้แห้ง เอาปากเป่า
และไม่โรยฝุ่นในไฟนั้น บุรุษนั้นสามารถจะก่อไฟดวงน้อย
ให้ลุกโพลงขึ้นได้หรือหนอ ?
“ได้ พระเจ้าข้า !”.
ฉันนั้นเหมือนกัน...
มหาวาร. สํ. ๑๙/๑๕๕/๕๖๘.