ที่ต้องนำเสนอพูดถึงเรื่องสมมุติขึ้นมาโดยยกตัวอย่างบุคคลและพระสงฆ์ขึ้นมาชวนท่านพิจารณา
ก้เพราะทุกวันนี้คนจำนวนไม่น้อยไปเข้าใจผิดในเรื่องสมมุติว่าเป็นของจริง
ที่จริงไม่ใช่มันเป็นแต่ของที่ท่านให้ตี้ต่างเอาไว้ก่อน
เช่นสมมติสงฆ์ก็มีความหมายว่ายังไม่ใช่สงฆืจริงนะแต่ท่านให้สิกขาบทของพระสงฆ์ไป
ให้ผู้บวชไปแสดงไปอินกับบุคลิกของสงฆให้ได้
แม้จะได้นิสัยพระแล้วแต่ก้ยังไม่ใช่สงฆืจริงๆนะเพราะอะไรก็เพราะสงฆ์จริงๆนั้นหมายถึงอริยะสงฆ์

อริยะสงฆ์คือก็คือพระโสดาบันพระสกทาคาพระอนาคามีและพระอรหันต์
ส่วนสมมุติสงฆ์ก็คือลูกชาวบ้านมาสวมบทสงฆ์แสดงบทบาทแบบสงฆ์
โดยทั้งพุทธองค์และชาวบ้านคาดหวังว่าท่านจะได้เป็นสงฆ์จริงๆสักวันหนึ่ง
เปรียบเทียบกับนักแสดงทั้งสองท่านแม้เราจะเห็นบุคคลิกท่าทางนิสัยเขาเหมือนดาราต้นแบบแต่เขาทั้งสองก็ไม่ใช่ของจริง!

มิใช่แค่เรื่องของสมมุติสงฆ์เท่านั้นยังมีบางสำนักสอนเรื่องความว่างหรือนิพพานสมมุติ
จนลุกศิษย์ลุกหาหลายรุ่นติดนิพพานสมมุติกันงอมแงม
พากันเป่าประกาศว่านิพพานสมมุติของสำนักอาจารย์ของตนเป้นของแท้
โดยมีหลักคำสอนให้ทำทุกสิ่งด้วยจิตว่างมีความหมายว่าให้นิพพานตลอดเวลา

ถ้าความจริงเรานิพพานกันได้ตลอดเวลาการเป้นอริยะสงฆ์และอริยะบุคคลก้ง่ายนิดเดียวล่ะสิ!
ผมคิดว่าบางที่อาจารย์เจ้าสำนักท่านอาจจะให้ลูกศิษย์ทดลองใช้ชีวิตให้คุ้นเคยกับความว่างซะก่อน
เผื่อจะเกิดศรัทธาประสาทะขึ้นมาอยากบรรลุนิพพานจริงๆขึ้นมาคล้ายกับการมาบวชมาเป็นสงฆ์สมมุติกันชั่วคราวสามเดือนสี่เดือนตามประเพณี
แล้วเกิดศรัทธาในวิถีชีวิตของสงฆ์สมมุติว่ายังมีชีวิตสงบสุขเพียงนี้และถ้าเป็นอริยะสงฆ์ขึ้นมาจริงๆคงจะสุขสงบได้มากกว่านี้
มันเป้นความผิดพลาดจากต้นฉบับบหรือลุกศิษย์ถ่ายทอดกันแบบผิดก็มิอาจชี้ชัดได้เพราะอาจารย์เจ้านักมรณะาพไปนานแล้ว