เนื้อหาธรรมในพระไตรปิฎกว่า ด้วยกระบวนการทางจิตล้วนๆ
ส่วนวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ ใช้การทดลองพิสูจน์สิ่งต่างๆ ที่สามารถรับรู้ได้ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ไม่รวมถึงการทดลองพิสูจน์ทางจิต การพิสูจน์ทางจิตได้อย่างมากก็เพียงแค่ด้านจิตวิทยาเท่านั้น (ซึ่งหมายเฉพาะจิตใจซึ่งส่งผลแสดงออกมาทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ได้เท่านั้น ส่วนกระบวนการทางจิตที่ไม่ได้ส่งผลแสดงออกมาทางตา หู จมูก ลิ้น กายนั้น วิทยาศาสตร์จะไม่สามารถอธิบายได้) หรือกล่าวง่ายๆ อีกอย่างหนึ่งก็คือ วิทยาศาสตร์เป็นเครื่องมือวัดในมิติหนึ่งเดียวเท่านั้น ส่วนมิติอื่นๆ นั้น วิทยาศาสตร์ไม่อาจพิสูจน์ได้ โลกนี้ ไม่ใช่มีเพียงมิติเดียว
ดังนั้น ข้อถกเถียงระหว่างวิทยาศาสตร์กับเนื้อหาในพระไตรปิฎกจึงลงรอยกันไม่ได้ เพราะเป็นความรู้คนละมิติกัน และความละเอียดต่างชั้นกัน
การโต้เถียงกันจึงเป็นเรื่องไร้สาระ
การจะพิสูจน์เนื้อหาในพระไตรปิฎกนั้น ทำได้อย่างเดียวคือ ต้องใช้กระบวนการทางจิตเข้าไปพิสูจน์เท่านั้น ไม่สามารถเอาวิทยาศาสตร์ไปพิสูจน์ได้
ต่อให้นักวิทยาศาสตร์ในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต มาพิสูจน์เนื่อหาธรรมในพระไตรปิฎก ก็จะไม่สามารถพิสูจน์ได้เลย
และพิสูจน์อย่างไรก็จะไม่มีคนเชื่อนักวิทยาศาสตร์เหล่านั้น เพราะนักวิทยาศาสตร์เขาจะใช้เครื่องมือพิสูจน์ไม่ถูกกับสภาพธรรมชาติของสิ่งที่จะพิสูจน์
ตรรกะการพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ต่อเนื้อหาในพระไตรปิฎก
ส่วนวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ ใช้การทดลองพิสูจน์สิ่งต่างๆ ที่สามารถรับรู้ได้ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ไม่รวมถึงการทดลองพิสูจน์ทางจิต การพิสูจน์ทางจิตได้อย่างมากก็เพียงแค่ด้านจิตวิทยาเท่านั้น (ซึ่งหมายเฉพาะจิตใจซึ่งส่งผลแสดงออกมาทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ได้เท่านั้น ส่วนกระบวนการทางจิตที่ไม่ได้ส่งผลแสดงออกมาทางตา หู จมูก ลิ้น กายนั้น วิทยาศาสตร์จะไม่สามารถอธิบายได้) หรือกล่าวง่ายๆ อีกอย่างหนึ่งก็คือ วิทยาศาสตร์เป็นเครื่องมือวัดในมิติหนึ่งเดียวเท่านั้น ส่วนมิติอื่นๆ นั้น วิทยาศาสตร์ไม่อาจพิสูจน์ได้ โลกนี้ ไม่ใช่มีเพียงมิติเดียว
ดังนั้น ข้อถกเถียงระหว่างวิทยาศาสตร์กับเนื้อหาในพระไตรปิฎกจึงลงรอยกันไม่ได้ เพราะเป็นความรู้คนละมิติกัน และความละเอียดต่างชั้นกัน
การโต้เถียงกันจึงเป็นเรื่องไร้สาระ
การจะพิสูจน์เนื้อหาในพระไตรปิฎกนั้น ทำได้อย่างเดียวคือ ต้องใช้กระบวนการทางจิตเข้าไปพิสูจน์เท่านั้น ไม่สามารถเอาวิทยาศาสตร์ไปพิสูจน์ได้
ต่อให้นักวิทยาศาสตร์ในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต มาพิสูจน์เนื่อหาธรรมในพระไตรปิฎก ก็จะไม่สามารถพิสูจน์ได้เลย
และพิสูจน์อย่างไรก็จะไม่มีคนเชื่อนักวิทยาศาสตร์เหล่านั้น เพราะนักวิทยาศาสตร์เขาจะใช้เครื่องมือพิสูจน์ไม่ถูกกับสภาพธรรมชาติของสิ่งที่จะพิสูจน์