ไม่เคยเป็นน่าสนุกสนาน พระกุมารเพลินจิตพิศวง
ออกวิ่งเต้นเล่นทรายสบายองค์ แล้วโดดลงเล่นมหาชลาลัย
ด้วยหน่อนาถชาติเชื้อผีเสื้อสมุทร ดำไม่ผุดเลยทั้งวันก็กลั้นได้
ยิ่งถูกน้ำกำลังยิ่งเกรียงไกร เกี่ยวเลี้ยงไล่ขี่ปลาในสาชล
ระลอกซัดพลัดเข้าในปากฉลาม ลอดออกตามซีกเหงือเสลือกสลน
เห็นฝูงเหงือกเกลือกกลิ้งมากลางชล คิดว่าคนมีหางเหมือนอย่างปลา
ครั้นถามไถ่ไม่พูดก็โผนจับ ดูกลอกกลับกลางน้ำปล้ำมัจจฉา
ครั้นจับได้ให้ระแวงแคลงวิญญาณ์ เช่นนี้ปลาหรืออะไรจะใคร่รู้
ฉุดกระชากลากหางขึ้นกลางหาด แลประหลาดลักษณามีตาหู
จะเอาไปให้พระบิดาดู แล้วลากลู่เข้าในถ้ำด้วยกำลัง
ถึงหุบห้องร้องบอกบิตุเรศ พระลืมเนตรเหลียวหาทั้งหน้าหลัง
เห็นลูกลากเหงือกน้ำแต่ลำพัง จากบัลลังก์มาห้ามแล้วถามไป
เมื่อกี้เห็นเล่นอยู่ในคูหา เงือกนี้เจ้าเอามาแต่ข้างไหน
พระลูกเล่าความจริงทุกสิ่งไป พระตกใจจึงว่าด้วยปราณี
แม้นแม่เจ้าเขารู้ว่าแรงนัก กลัวจะลักลอบพาบิดาหนี
จะโกรธเกรี้ยวเคี้ยวเล่นเป็นธุลี ไม่พอที่ชีวันจะบรรลัย
สินสมุทรกุมารชาญฉลาด ฟังพระบาทบิตุรงค์ให้สงสัย
จึงทูลถามความจริงด้วยกริ่งใจ เหตุไฉนจึงจะเป็นไปเช่นนั้น
พระฟังคำน้ำเนตรบวพรากพราก คิดถึงยากยามวิโยคยิ่งโศกศัลย์
แถลงเล่าลูกยาสารพัน จนพากันมาบรรทมที่ร่มไทร
ช่วยถอดคำประพันธ์ ตอน พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร
ออกวิ่งเต้นเล่นทรายสบายองค์ แล้วโดดลงเล่นมหาชลาลัย
ด้วยหน่อนาถชาติเชื้อผีเสื้อสมุทร ดำไม่ผุดเลยทั้งวันก็กลั้นได้
ยิ่งถูกน้ำกำลังยิ่งเกรียงไกร เกี่ยวเลี้ยงไล่ขี่ปลาในสาชล
ระลอกซัดพลัดเข้าในปากฉลาม ลอดออกตามซีกเหงือเสลือกสลน
เห็นฝูงเหงือกเกลือกกลิ้งมากลางชล คิดว่าคนมีหางเหมือนอย่างปลา
ครั้นถามไถ่ไม่พูดก็โผนจับ ดูกลอกกลับกลางน้ำปล้ำมัจจฉา
ครั้นจับได้ให้ระแวงแคลงวิญญาณ์ เช่นนี้ปลาหรืออะไรจะใคร่รู้
ฉุดกระชากลากหางขึ้นกลางหาด แลประหลาดลักษณามีตาหู
จะเอาไปให้พระบิดาดู แล้วลากลู่เข้าในถ้ำด้วยกำลัง
ถึงหุบห้องร้องบอกบิตุเรศ พระลืมเนตรเหลียวหาทั้งหน้าหลัง
เห็นลูกลากเหงือกน้ำแต่ลำพัง จากบัลลังก์มาห้ามแล้วถามไป
เมื่อกี้เห็นเล่นอยู่ในคูหา เงือกนี้เจ้าเอามาแต่ข้างไหน
พระลูกเล่าความจริงทุกสิ่งไป พระตกใจจึงว่าด้วยปราณี
แม้นแม่เจ้าเขารู้ว่าแรงนัก กลัวจะลักลอบพาบิดาหนี
จะโกรธเกรี้ยวเคี้ยวเล่นเป็นธุลี ไม่พอที่ชีวันจะบรรลัย
สินสมุทรกุมารชาญฉลาด ฟังพระบาทบิตุรงค์ให้สงสัย
จึงทูลถามความจริงด้วยกริ่งใจ เหตุไฉนจึงจะเป็นไปเช่นนั้น
พระฟังคำน้ำเนตรบวพรากพราก คิดถึงยากยามวิโยคยิ่งโศกศัลย์
แถลงเล่าลูกยาสารพัน จนพากันมาบรรทมที่ร่มไทร