เช้ามืดนี้  เห็นพระจันทร์ทรงกลด
ไม่แน่ใจว่า  เกิดจากตาพร่าเอง หรือ  ทรงกลดจริงๆ
ความเงียบปกคลุม   มีลมพัดเอื่อย  ใบไม้พริ้วไหว   เสียงแมลงแว่วระยิบ พร้อมดาวกระจาย  บางตา


โลกที่ปรากฏ  ไม่ได้แยกขาดจากผู้สังเกต
เพราะ ถ้าไม่มีผู้สังเกต  ก็จักไม่มีโลกอย่างที่เห็น หรือสัมผัส
ความรู้  ความจริง  จึงเกี่ยวข้องกับสถานะของผู้สังเกต
ไม่ว่าจะจากจุดยืน   จากคุณภาพของผัสสะ  และวิธีการรับรู้  อันเนื่องจากประสบการณ์ก่อนหน้าที่สะสมมา
เหล่านี้  จึงเป็นเงื่อนไข หรือลำดับชั้นของ  ความเป็นตัวตนของผู้สังเกต  ซึ่งเป็นต้นทุนในการรู้และเข้าใจโลก

ผู้สังเกตจะต้องเคลียร์ต้นทุนเหล่านี้ของตนเองเป็นปฐม   จึงจักไปสร้างความมั่นใจต่อภววิสัยภายนอกที่ประจักษ์ต่อการรับรู้
นี่คือ ญาณวิทยา ที่อยู่กับคุณเสมอตั้งแต่เกิดจนตาย   เพียงแต่คุณจะรู้ตัว หรือตระหนักในสิ่งที่เกิดขึ้นจนชินเหล่านี้ หรือไม่