ถ้า คิดว่า วิญญาณ เกิดก่อน ก็ผิด
ถ้า คิดว่า วิญญาณ เกิดหลัง ก็ผิด
ถ้า คิดว่า วิญญาณและนามรูป เกิดพร้อมกัน ก็ผิด

คำถามนี้ เทียบได้กับคำถามที่ว่า  ชาติแรก มีไหม กรรมแรก ภพแรก มีหรือไม่ อะไรเกิดก่อน  อะไรทำนองเนี้ย


เพราะวิญญาณเป็นปัจจัย จึงมีนามรูป

เพราะนามรูปเป็นปัจจัย จึงมีวิญญาณ

จึงไม่มีอะไรเกิดก่อน หรือ เกิดหลัง
ถ้าเกิดพร้อมกัน แสดงว่า เริ่มจากไม่มีอะไร ก็ผิดอีก
เพราะ พระอัสสชิ  อธิบาย ไว้แล้วว่า เพราะมีสิ่งนี้ จึงมีสิ่งนี้

เราจึงไม่ควรคิดเพียงว่า มีอะไรเกิดก่อน หรือเกิด หลัง

ทำไม เราจึงคิดว่า มีอะไร ?
  ก็เพราะว่าเราหลง จึงคิดว่า เรามี มีเรา มีอะไร มีวิญญาณ มีนามรูป มีตัวมีตน ฯลฯ
แต่ก็เช่นเดียวกัน ก็เพราะว่าเราหลง จึงคิดว่า เราไม่มี  ไม่ มีเรา ไม่มีอะไร ไม่มีวิญญาณ ไม่ มีนามรูป ไม่มีตัวไม่มีตน  ฯลฯ

หลงอย่างไร ?
คิดว่า เรามี มีเรา มีอะไร มีวิญญาณ มีนามรูป มีตัวมีตน ฯลฯ....................มันคือ ทิฎิ โลกเที่ยง
คิดว่า เราไม่มี  ไม่ มีเรา ไม่มีอะไร ไม่มีวิญญาณ ไม่ มีนามรูป ไม่มีตัวไม่มีตน  ฯลฯ...........มันคือ ทิฎิ โลกไม่เที่ยง

สุดโต่ง สองทาง ผิดหมด
เราควรคิดตาม พระอัสสชิ
"เย ธัมมา เหตุปปะภะวา เตสัง เหตุ ตะถาคะโต เตสัญจะ โย นิโรโธจะ เอวัง
วาที มะหาสะมะโณ"....
ธรรมทั้งหลายเกิดแต่เหตุ พระตถาคตเจ้าตรัสบอกถึงเหตุแห่งธรรมเหล่านั้น
พร้อมทั้งความดับแห่งเหตุของธรรมเหล่านั้น พระมหาสมณเจ้ามีปกติตรัสสอนอย่างนี้.....

แลกเปลี่ยน แนะนำได้ครับ.