ในประเทศอินเดียสมัยที่พระพุทธเจ้ายังทรงมีพระชนชีพอยู่นั้น ก็มีเจ้าลัทธิมากมายที่สอนเรื่องความไม่มีทุกข์ (หรือนิพพาน) อยู่แล้ว ซึ่งพระพุทธเจ้าก็เป็นผู้หนึ่งในเจ้าลัทธิเหล่านั้นที่สอนเรื่องความไม่มีทุกข์เหมือนกัน โดยหลักในการศึกษาและปฏิบัติเพื่อความไม่มีทุกข์ของพระพุทธเจ้านี้เรียกว่า อริยสัจ ๔ ที่หมายถึง ความจริงอันประเสริฐ ๔ ประการ อันได้แก่

          ๑. ความจริงเรื่อง ความทุกข์

           ๒. ความจริงเรื่อง สาเหตุของความทุกข์

           ๓. ความจริงเรื่อง ความไม่มีทุกข์

           ๔. ความจริงเรื่อง วิธีการปฏิบัติเพื่อความไม่มีทุกข์

          เมื่อกล่าวโดยสรุปแล้ว ความทุกข์ ก็คือ ความทุกข์ของจิตใจ เช่น ความเศร้าโศก ความเสียใจ และความรู้สึกทรมานใจ เป็นต้น, ส่วนสาเหตุของความทุกข์ก็สรุปอยู่ที่ “ความยึดถือว่ามีตัวเรา-ของเรา” โดยมีต้นเหตุมาจาก “ความรู้ผิดว่ามีตัวเรา”, ส่วนความไม่มีทุกข์ก็คือ ความรู้สึกของจิตขณะที่ไม่มีความทุกข์ หรือ ความสงบเย็น (ที่เรียกว่านิพพาน), ส่วนวิธีปฏิบัติเพื่อความไม่มีทุกข์ก็สรุปอยู่ที่ “การไม่ยึดถือจิตใจและร่างกายนี้ว่าเป็นตัวเรา-ของเรา”

          หลักอริยสัจ ๔ นี้เป็นความจริงที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงไม่ว่าจะเป็นยุคใดสมัยใด คือความทุกข์ใจของมนุษย์ทุกคนจะเกิดขึ้นมาเพราะความยึดถือว่ามีตนเอง และความทุกข์ใจนี้จะดับหายไปได้เพราะไม่มีความยึดถือว่ามีตนเอง ซึ่งนี่คือธรรมชาติส่วนลึกของจิตใจมนุษย์ทุกคน ที่พระพุทธเจ้าทรงค้นพบและนำมาสอน เพื่อช่วยให้มนุษย์ที่กำลังมีความทุกข์ใจอยู่ ได้หลุดพ้นจากความทุกข์ใจ ที่เกิดมาจากความโง่สูงสุด ที่ไม่เข้าใจถึงความจริงสูงสุดของธรรมชาติที่ว่า “แท้จริงมันไม่ได้มีตนเองอยู่จริง”

(จาก http://www.whatami.net/for/bud.html)